Binance CEO’su Zhao’dan LUNA/UST yorumu: Bu aptallık

Binance kurucularından ve CEO’su Changpeng Zhao, şirketin resmi sitesinden UST/LUNA olayını geniş bir şekilde ele alan bir yazı yazdı. Yaşanan olayda, yüksek faiz teşviği dışında projenin altını dolduracak hiçbir şey olmamasının etkisinin büyük olduğunu belirten “CZ”, tüm olanlara rağmen ekosistemin sağlam şekilde dayanıklılık gösterdiğini belirtti.

İsim vermese de Do Kwon başta olmak üzere, Terra ekibini çok sert eleştiren Zhao’nun ifadeleri şu şekilde:

Geçen hafta yaşanan UST/LUNA çöküşünden kaçmak neredeyse imkansızdı. Verdiğim birçok röportajda düşüncelerimi bir yere kadar söyledim ancak bugün burada hepsini biarada ifade etmek istiyorum.

UST/LUNA olayı herkesin pişmanlıklar yaşadığı ve birçok kişinin de kötü etkilendiği bir olaydı. Burada herkesi mutlu edebilecek çözümler geliştirilmesi çok zor. Birçok çözüm önerisi de zaten reddedildi.

Twitter’da düşüncelerimi net olarak ifade etmiştim. Binance, öncelikli olarak küçük yatırımcılara yardım edilmesi adına gönüllü oldu ve Terra ekibini de teşvik etti.

“Teminat işe yaramayabilir”

Şimdi sistemdeki bazı bozukluklara bakalım. Teorik olarak bir varlığı sabitlerken, bir başka varlığı teminat olarak kullanırsanız, o sabitliğin bozulması ya da teminatın yok olması tehlikesiyle karşı karşıya kalırsınız. Teminat, varlığın 10 katı olsa bile, teminat varlığı 10 kattan fazla da çökebilir. Bu dünyada hiçbir şey sabit değildir.

“Bu tasarımı kim yaptıysa beynini kontrol ettirmeli”

Tasarım hatalarının en aptalcası ise bir varlıktan daha çok üretmenin, o varlığın değerini artıracağını düşünmektir. Para basmak hiçbir zaman değer sağlamaz. Sadece vârolan diğer kullanıcıların ellerindeki değersizleştirir. Aşırı derecede LUNA üretmek, problemi aslında daha da kötü hale getirdi. Bu tasarımı kim yaptıysa beynini kontrol ettirmeli.

“Organik kullanıcı çekmek için organik olmayan faiz…”

Diper temel hatalardan biri de agresif teşvik plânlarıydı. Özellikle Anchor’un organik kullanıcı çekmek için, hiç de organik olmayan yıllık %20 faiz getirisi… Tüm detayları unutalım ve temele inelim. Kullanıcı çekmek için teşvik kullanılabilir ancak sonunda bu durumu sürdürmek için harcamalarınızdan daha fazla para kazanmanız gerekir. Yoksa kaza yaparsınız.

“Herhalde kendilerine sattıkları LUNA’ları gelir saydılar”

Ancak bu durumda ‘gelir’in ne olduğu da önemlidir. Proje ekibi muhtemelen kendilerine sattığüı token’ları da gelirden saydılar. Ki bu yaklaşım da oldukça hatalıdır. İnsanlar teşvikler için geliyor, evet. LUNA’nın değeri daha sonra artıyor. Sonra daha fazla teşvik veriliyor ve daha çok insan geliyor. Ama bu arada yeni bir değer üretilmemiş oluyor.

“Terra ekosistemi yeni teşviklerin hızına yetişemedi”

Yüksek faizler sağlıklı proje kanıtı değildir. Bu projenin kendiliğinden yoluna devam eden, sığ bir kavram üzerine kurulduğu şu an açıkça görülüyor. Kullanım alanı olmadığı için Terra ekosistemi, yeni kullanıcı çekmek için verilen teşviklerin hızına yetişemedi. Burada alınması gereken kilit ders, sadece yüksek faiz kovalamak değil, temellere de bakmamız gerektiğidir.

“Sabitlik %5 bozulduğunda varlıklar kullanılsaydı, önlenebilirdi”

Terra ekibi, teminat varlıklarını kullanmakta yavaş davrandı. Eğer sabitlik %5 bozulduğunda rezervlerini satmaya başlasalardı, yaşananların tümü önlenebilirdi. Coin’lerin değeri %99 düştükten sonra (ya da 80 milyar dolar) 3 milyar dolarlık satış sizi kurtarmaz. Bu işlem de tabii ki işe yaramadı.

“Kusura bakmayın ama bu aptallık”

Dolayısıyla bu olayda bir dolandırıcılık olduğunu düşünmüyorum. Daha kibar bir kelime bulamadığım için kusura bakmayın ama bu sadece aptallık. İkinci öğrendiğimiz ders ise operasyonel olarak her zaman aktif kalmak gerektiğidir.

Terra ekibi toplulukla iletişimde çok yavaş kaldı, bu da kullanıcıların kendilerine olan güvenini daha da azalttı. Üçüncü ders de şu; özellikle kriz zamanlarında kullanıcılarınızla her zaman sık sık iletişim kurun.

Son olarak, Terra ekibi tarafından ortaya koyulan kurtarma plânları hakkında karışık duygular içindeyim. ama dediğim gibi, kişisel hislerim ne olursa olsun, topluluğun kararını desteklemek için burada olacağız.

“Etkilerini görmeye devam edeceğiz”

Peki bu olanların etkileri devam edecek mi? Tabii ki evet. Tether 0.96’ya düştü ancak çabuk toparladı. BUSD’nin sabitliği 1.1’e çıktı. Birçok kişi de varlıklarını faiz getirilerinden çekti. Aslında bu iyi bir şey de olabilir. Hiçbir şey olmasa bile, çok büyük düşüşler yaşandı. Bitcoin bile %20 düştü. Bazen dayanıklı ürünlerin görülebilmesi için bu tür şoklar iyi olabilir. Dürüst olmak gerekirse, kripto endüstrisinin gösterdiği esneklikten memnunum. UST ve LUNA’nın toplam çöküş değeri, Lehman Brothers battığındaki değerden daha büyüktü. Bitcoin, 40 binden 30 bine düştü ki bu tür durumlar iyi haberler çıktığında bile olabiliyor.