Yazarlar: Celo üzerinde çalışan cLabs ortağı Markus Franke ve Climate Collective girişimi üzerinde çalışan cLabs ortağı Slobodan Sudaric.
Para söz konusu olduğunda, insanlar tarih boyunca temel olarak onun işlevlerine, yani bir değişim aracı, değer deposu ve hesap birimi olarak kullanımına odaklanmışlardır. Ayrıca, hayvan derilerinden ve kabuklarından günümüzün kağıt ve madeni para birimlerine kadar, zaman içinde parayı temsil etme biçimleri konusunda da büyük yaratıcılık göstermişlerdir. Yine de geniş kapsamda para, yüzyıllardır pek değişmemiştir. Para bugün bir teknoloji olarak, yani pratik kullanımlara yönelik bir uygulama olarak ele alındığında örneğin 17. yüzyıldakiyle aynı amaçlara hizmet ediyor. Bu önemli bir noktadır, çünkü insanlar her yerde etraflarındaki hemen hemen her şeyde yenilik yapmak için büyük çaba gösterirken çoğu kişi para biriminde yenilik yapmayı gözden kaçırmıştır. Neredeyse her şeyi daha iyi, daha kolay ve daha sağlıklı hale getirmeye odaklandığımız bir dünyada, para nasıl oldu da dikkatlerden kaçtı? Parayı neden geliştirmedik ve bu yazının konusu kapsamında, neden çevre üzerindeki olumsuz etkisi üzerine fazla düşünmedik?
İklim değişikliğinin yıkıcı etkileri hakkında daha fazla şey öğrenmeye devam ederken çevrenin korunmasını paranın ve sermaye akışı da dahil olmak üzere küresel finansal sistemin temel bir özelliği haline getirmeye odaklanmamız gerekiyor. Bunu yapmanın bir yolu, dijital para birimlerini sürdürülebilir blok zincirleri gibi daha sorumlu yöntemlerle tasarlamak ve piyasaya sürmektir. Bazı manşetlerde söylenenin aksine, tüm blockchain teknolojisi enerji verimsiz değildir. Aslında, blockchain teknolojisi insanların dünyanın her yerinde sadece çevre dostu bir şekilde değil, aynı zamanda iklim krizine katkıda bulunmak yerine iklim değişikliğinin etkilerini tersine çevirecek şekilde işlem yapmalarını sağlayabilir.
Para, genellikle çok pahalıdır.
— Ralph Waldo Emerson
Paranın yarattığı çevresel sorunlar
‘Ekonomik sağlık’ terimini duyduğumuzda ilk aklımıza gelen ekonominin durumudur. Büyüyen bir GSYİH, yüksek istihdam rakamları ve tüketici güveni, sağlıklı bir ekonomi demektir. Ekonomik sağlık, tüm dünyada üretim ve tüketim artışı ile tanımlanır. Ancak bu tanım, gezegenimizin büyüyen bir ekonomi için ödediği yüksek maliyeti göz ardı eder ve iyi bir ekonominin, paranın sınırlar ve denizler arasında hareketini kolaylaştıran finansal çerçevenin yarattığı israfı görmezden gelir. Mevcut ekonomik sistemimizde kirliliğin ve doğal kaynak tüketiminin maliyetleri dışsallık olarak değerlendirilir.
Paranın ve daha yaygın sermaye akışı da dahil olmak üzere küresel finansal sisteminde parayla yapılan günlük faaliyetlerinin mevcut ekolojik krize büyük ölçüde katkıda bulunduğunu kabul etmemizin zamanı geldi.
Araştırmalar yürüterek sürdürülebilir bir ekonominin yaratılmasını destekleyen kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan CDP tarafından Nisan ayında yayınlanan bir rapora göre, “finansal kuruluşlarının yatırım, kredi ve sigortacılık faaliyetleriyle ilişkili dolaylı sera gazı emisyonları doğrudan emisyonlarından ortalama 700 kat daha fazla.”
Ayrıca itibari para, ekonominin her hareketini körü körüne takip eder, bir nevi kayganlaştırıcı görevi görür ve arzı ekonominin ihtiyaçlarına göre genişler ya da daralır. Örneğin, kullanımından kaynaklanan ekolojik maliyetleri hesaba katacak hiçbir işlevsellik sunmaz. Ancak dijital para birimleri bu konuda “akıllı” olabilir ve ekonominin para birimi ihtiyaçlarının yanı sıra çevre koruma ve ekolojik yenilenme gibi diğer ihtiyaçlara da hizmet edebilir.
Blokchain üzerinde sürdürülebilir para birimleri ve finansal işlemler oluşturmak
Blockchain teknolojisi dünyayı değiştirebilir ve değiştirecektir. Bundan eminiz çünkü gündelik finansal işlem yöntemlerimizde yeniliğe izin veriyor. Blockchain teknolojisi sayesinde, geniş çapta benimsendiği takdirde mevcut ekolojik krizi tersine çevirmeye yardımcı olabilecek kripto para birimleri yaratabiliriz.
Bugün, Celo’nun kullandığına benzer akıllı sözleşmeler ve rezerv algoritmaları, doğal sermaye tarafından desteklenen stablecoin gibi para birimlerini mümkün kılabilir. Bu tür bir mekanizma, her ekonomik büyümenin (stablecoin dolaşımındaki her artışın) doğal kaynakların korunmasını ve yenilenmesini sağlayacağı bir para sistemini desteklemeye yardımcı olabilir. Bu teknoloji birçok kişi için yeni olsa da doğal sermaye destekli para birimleri fikri ilk olarak Charles Eisenstein tarafından Kutsal Ekonomi kitabında ortaya atılmıştır.
Eisenstein, paranın değeri onu “destekleyen” herhangi bir metaya dayandığı için insanların her zaman o metadan daha fazla üretmek isteyeceklerini gözlemlemiştir. Örneğin, para altınla desteklendiğinde insanlar altının değeri nedeniyle madenciliğe akın etmiştir. Çünkü altın, para demektir. Benzer şekilde, para sığırla desteklediğinde insanlar sığır üretimini artırmaya teşvik edilmiştir. Öyleyse neden, diye sorar Eisenstein, parayı bozulmamış ormanlar, temiz nehirler gibi değer verdiğimiz ve giderek azalan diğer şeylerle desteklemeyelim?
Gerçekten, neden olmasın?
Geleceğin ekonomisini kucaklamak
Dünya, yalnızca üretimi ve tüketimi ölçen değil, aynı zamanda küresel finansal sistemin gezegenimizin durumunu nasıl etkilediğini değerlendiren yeni bir ekonomik sağlık perspektifini benimsemelidir. Blockchain gibi gelişen teknolojileriyle uzun vadeli ekolojik sağlığa öncelik vererek sürdürülebilirliğin ötesine geçip gezegenin yenilenmesi yönünde ilerleyebiliriz.
Celo ile diğer finansal ve ekonomik kuruluşların Climate Collective girişimi aracılığıyla iklim değişikliğiyle mücadele etmek için yaptıkları iş birliği hakkında daha fazla bilgi edinin.
Leave a Comment