Cartesi, blok zincirlerinde güncel olarak görülen ölçeklenebilirlik problemini çözmeyi hedefleyen ve akıllı kontrat teknolojisini geliştirmeyi amaçlayan bir blok zinciri projesidir. Merkeziyetsiz uygulama (DApp) geliştiricilerinin daha güçlü ve efektif üretim yapmalarına olanak sağlayan Cartesi, blok zincir dünyası ile geleneksel yazılım dünyasının bir araya getirmeyi hedeflemektedir. Bunun üstesinden rahatlıkla gelebilmek için karmaşık yazılım problemlerini Linux işletim sisteminde çözer. Yazımız rehber niteliğinde olup, etkili bir ölçeklendirme alternatifi Cartesi blok zinciri projesini ve CTSI token’ını genel hatlarıyla anlatmayı amaçlamaktadır.
[toc]
Cartesi projesinin arkasında profesyonellerden oluşan ve geleneksel yazılım alanında tecrübesi bulunan bir ekip bulunmaktadır. Projenin CEO’su Erick de Maura, yazılım mühendisliği ve teknik liderlik görevlerini yapmaktadır. Maura, farklı sektörlerdeki teknoloji firmalarında çalışmış olup sistem dizaynı ve ürün geliştirilmesi konularında tecrübeli bir isimdir.
Çekirdek ekipteki diğer isimlere göz attığımızda ise ETH-Zurich ve Princeton Üniversitesi gibi önemli kurumlardan eğitim aldıklarını görüyoruz. Projenin başdanışmanı ise kripto ekosisteminde bilinen bir isim olan IOTA ve Wings projelerinin kurucusu Serguei Popov’dur.
Cartesi’nin çözmeyi amaçladığı en büyük sorunlardan bir tanesi blok zincirlerindeki ölçeklenme problemidir. Kısaca anlatmak için şöyle bir örnekle başlayalım. Saniyede binlerce mesajın gönderildiği WhatsApp uygulamasını ele alalım. Bu uygulama, merkezi bir yapıdadır ve gelen mesajların verilerinin transferini hızlı bir şekilde kayıt altına alır. Yani, merkezi olmasının getirdiği yegane avantaj budur: Hız. Öte yandan, merkeziyetsiz uygulamalar aracıları ortadan kaldırarak şeffaf bir şekilde veri akışı sağlar. Fakat, bu veri akışının arttığı zamanlarda blok zincir sistemleri yetersiz kalmaktadır. Böylelikle, aracıların ortadan kalkmasına rağmen hızlı ve etkili olma noktasında blok zincirleri hantal kalmaktadır.
Cartesi, bu sorunu çözebilmek için geliştiricilerin rahatlıkla işlemlerini tasarlayabileceği bir blok zincir çözümü geliştirdi. Linux işletim sistemi ile blok zincirleri bir araya getiren Cartesi, merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilmesini son derece hızlı bir hale getirmektedir. Linux üzerinde geliştirilen uygulamaları blok zincir tarafından doğrulayarak sisteme entegre etmektedir.
Uçtaki kullanıcılar (end-users), diledikleri işletim sistemini kullanabilirler. Geliştiricilerin Linux kullanması ise oldukça stratejik bir harekettir. Çünkü; Google, Airbnb ve Uber gibi büyük veri akışı olan merkezi uygulamaların hepsi Linux üzerinde yazılmıştır.
Descartes SDK, akıllı sözleşmelere dışarıdan bilgi temin eden üçüncü parti hizmettir ve bir nevi köprü görevi görür. Aynı zamanda bu terim blok zincir sözlüklerinde “oracle” olarak da geçer.
2020 yılında çıkardığı özellik Descartes SDK ile geliştiricilerin bilgilerinin gizli tutulması sağlanmaktadır. DApp verileri, zincir üzerinde (on-chain) açık açık gösterilmemektedir. Böylelikle, geliştiricilerinin ve geliştirdikleri merkeziyetsiz uygulamaların güven içerisinde ölçeklenebilmesi sağlanmaktadır. Descartes SDK özelliğinin en önemli noktalarından bir tanesi de açık kaynak kütüphanelerin, sisteme rahatlıkla entegre edilebilmesidir. Bu özellik, diğer Layer-2 çözümlere kıyasla geliştiricilere hareket alanı sağlamaktadır.
On-chain ve off-chain kavramlarını öğrenmek için yazımıza göz atabilirsiniz.
Descartes Node’ların işleyiş mekanizması oldukça basit ve demokratiktir. Off-chain çalışan node’larda problem yaşandığında ya da sisteme kanıt sunulması gerektiğinde Descartes tarafından otomatik olarak çözülmektedir. Bu çözümleme, on-chain çalışan merkeziyetsiz uygulama sözleşmesiyle paralel çalışmaktadır.
Cartesi’nin temel yapı taşı olan Cartesi Machine, RISC-V ISA isimli kendi sanal makinesini (VM) kullanır. RISC-V ISA, kendi kendine yetebilen, tekrar üretilebilen ve şeffaflık sağlayan bir sanal makinedir.
Cartesi Rollup çözümü ise direkt olarak akıllı sözleşmelerin Cartesi Machine üzerinde çalışmasını sağlar. Yazımızın başında da bahsettiğimiz blok zincir ile geleneksel yazılım dünyasının birleşmesi bu çözüm sayesinde gerçekleşir. Cartesi sayesinde, geliştiriciler, ilk kez işletim sisteminin olanaklarından faydalandılar. Aynı zamanda, daha öncesinde blok zinciri sektöründe tecrübesi bulunmayan yazılımcıların da “Rollup” özelliğini kullanarak sisteme dahil olmasına yardımcı olur.
Daha öncesinde de bahsettiğimiz gibi Cartesi blok zinciri projesinin token’ı CTSI’dır. Peki ne işe yarar CTSI token’ı? CTSI, temel olarak Cartesi’nin yan zincirinde (side chain) gerçekleşen veri depolama faaliyetlerinde kullanılır. Eğer kullanıcılar uygulama geliştirmek için belirli bir depolama alanı kullanmak istiyorlarsa, CTSI ile ödemelerini yaparlar.
CTSI madencileri ise sisteme ekledikleri veriler üzerinden blok ödülleri kazanırlar.
Konsensus mekanizmasına göre, PoS (işlem kanıtı) algoritması en çok CTSI “stake” eden kullanıcılar ödüllendirilir.
CTSI token’ı aynı zamanda blok zincirine getirilecek olan güncellemeleri ve teklifleri değerlendirmek için bir oylama mekanizması olarak da kullanılır.
Cartesi blok zinciri projesi, geliştirdiği teknolojiler sayesinde rakip Layer-2 projelerine kıyasla ön plana çıkmaktadır. Projenin, geliştiricilerin işini kolaylaştırması ve blok zinciri geliştiricisi olmayan yazılımcıları da kripto dünyasına dahil etmesi büyük bir avantajdır. Halihazırda kripto dünyasından anlaşma yapmış olduğu firmaları yukarıdaki görselde bulabilirsiniz. Binance Launchpad ile olan iş birliği sayesinde kullanıcıların CTSI elde etmesi mümkün. Avalanche, Elrond, Polygon gibi blok zincirleriyle olan partnerliği birçok geliştiriciyi Cartesi ekosistemine dahil edebilir. Çünkü, anlaşmalı olduğu blok zinciri projelerinde geliştiricilerin rolü bir hayli fazladır.
Referanslar
Sorumluluk reddi beyanı: Burada yazılanlar, yatırım tavsiyesi kapsamında değildir. Okuyucular, bu sayfadaki şirket veya hizmetlerle ilgili herhangi bir işlem yapmadan önce kendi araştırmalarını yapmalıdırlar. Uzmancoin.com, bu yazıya konu mal veya hizmetten doğabilecek zarar ya da kayıptan doğrudan veya dolaylı olarak sorumlu değildir.
Donald Trump'ın başkan seçilmesi ve ardından Gary Gensler'ın istifasıyla kripto para piyasasında yeni bir döneme…
Kripto sektörü, Trump'ın Scott Bessent'ı Hazine Bakanı olarak aday göstermesini olumlu karşıladı. Bessent, kriptoya sıcak…
Ethereum, altcoin'lere olan borcunu ödemeye hazırlanıyor. Bitcoin’in 100 bin dolar bandına temasa hazır olduğu bir…
Son dönemin kripto dünyasında konuşulan 1. katman blok zinciri projelerinden SUI, ABD'li varlık yönetim devi…
Donald Trump'ın başkan seçilmesinin ardından kripto paralar konusunda bir yapı değişikliğine gitmesi beklenen ABD Menkul…
Özellikle Bitcoin ve Ether'de uzun vadeli beklemenin getirisinin ne kadar büyük olduğu bir kez daha…
Leave a Comment