Halka Arz Nedir? Nasıl Katılabilirsiniz?

Borsa İstanbul’da 2022’de yaşanan hızlı yükselişlerle birlikte birçok yatırımcının ilk kez duyduğu terimlerden birisi de halka arz oldu. Milyonlarca yatırımcının katılımıyla gerçekleşen halka arzlar; katılım aşamaları, dağıtım şekilleri gibi konular sebebiyle de çok merak edildi. Peki halka arz nedir, halka arza nasıl katılabilirsiniz?

Halka Arz Nedir?

Halka arz, bir özel şirketin, hisselerini ilk defa halka sunarak kamu yatırımcılarından öz sermaye artırmaya çalıştığı süreci anlatan bir terimdir. Şirketler, finansal ihtiyaçlarını karşılamak, büyümeyi hızlandırmak veya mevcut yatırımcılarına yatırımlarını geri kazanma fırsatı sunmak için halka arza başvurabilirler.

Halka arzın temel çıkarımları hakkında konuşacak olursak; öncelikle, bu süreçte bir özel şirketin hisseleri, genellikle bir yeni hisse senedi ihracı yoluyla halkın satın alabileceği bir duruma getirilir.

Şirketler, halka arzı düzenlemek için öncelikle borsalar ve ilgili düzenleyici kurumlar (örneğin Amerika’da Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu, kısaca SEC ve Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu, SPK) tarafından belirlenen çeşitli gereklilikleri karşılamalıdır. Bu, şirketin finansal durumunu, operasyonel yeteneklerini ve gelecekteki stratejilerini detaylı bir şekilde açıklamasını gerektirir.

Halka arz nedir sorusuna cevap verdiğimize göre halka arza nasıl katılabilirsiniz?

Halka Arza Nasıl Katılırsınız?

1. Araştırma Yapın: Halka arz edilecek olan şirketler genellikle “Halka Arz İzahnamesi” adı verilen bir doküman yayınlar. Bu doküman, şirketin finansal durumu, iş modeli, riskleri ve halka arzın detayları hakkında bilgi verir. Şirketin halka arza hazırlık süreci ve ne zaman halka arz edileceği hakkında bilgi edinmek için bu dokümanı okuyun.
2. Bir Aracı Kurumda Hesap Açın: Halka arzı düzenleyen yatırım bankası, hisselerin satışını gerçekleştirir. Ancak genellikle bireysel yatırımcılara doğrudan satış yapmaz. Bu yüzden, halka arza katılmak için öncelikle bir aracı kurumdan hesap açmanız gerekecektir. Aracı kurumlar, yatırım bankaları ile hisselerin alım-satımını gerçekleştirir. Genellikle büyük bankalar da müşterilerine halka arza katılım için hizmet sunmaktadır.
3. Katılım Başvurusu Yapın: Aracı kurumunuza halka arza katılmak istediğinizi belirtin ve ne kadarlık bir yatırım yapmayı planladığınızı bildirin. Aracı kurumunuz, yatırım bankasına sizin adınıza bir satın alma talebi iletecektir. Bu işlemler genellikle aracı kurumunuzun mobil uygulaması üzerinden yapılabilir.3
4. Sermaye Belirleyin: Halka arza katılım talebinizi verdiğinizde, genellikle talep ettiğiniz hisse miktarı kadar paranın hesabınızda olması gerekecektir. Aracı kurumunuz bu konuda sizden bir teminat talep edebilir.
5. Hisselerinizi Yönetin: Halka arzın gerçekleşmesinin ardından hisseleriniz aracı kurumunuzun hesabınıza geçer. Bundan sonra hisselerinizi istediğiniz zaman satabilir veya uzun vadede tutabilirsiniz.

Şirketler Neden Halka Arz Olur?

Şirketlerin halka arz olmasının prestij, sermaye artışı, fiyat şeffaflığı ve bilinirlik gibi sebepler nedeniyle halka arz olabilir. Gelin bunları detaylı bir şekilde inceleyelim.

Halka arz, bir şirketin prestiji ve toplum nezdindeki imajını güçlendirir. Şirketin hisseleri borsada işlem görmeye başladığında, daha geniş bir kitle tarafından tanınır ve anlaşılır hale gelir.

Bu, müşteri ve iş ortaklarına güven verir ve şirketin sunduğu ürün ve hizmetlere olan talebi artırabilir. Halka arz edilmiş bir şirket ayrıca daha hızlı ve verimli bir şekilde nakit akışını yönetebilir, bu da birleşme ve satın alma gibi işlemleri kolaylaştırabilir.

Halka arz, şirketlere sermaye artışı konusunda büyük bir fırsat sunar. Diğer finansman yöntemleri, örneğin banka kredileri, genellikle daha pahalı ve risklidir.

Krediler, belirli faiz oranları ve geri ödeme koşulları ile gelirken, halka arz süreci şirketlere borçları ödeme, araştırma ve geliştirme yapma veya işletmeyi genişletme gibi çeşitli amaçlar için kullanılabilecek büyük bir sermaye yaratır.

Fiyat şeffaflığı da halka arzın önemli bir avantajıdır. Hisselerin geniş bir kitleye satılması, şirketin likiditesini artırır ve finansal durumunu daha stabil hale getirir. Bu, hissedarlar için de bir avantaj olabilir, çünkü hisseleri likit bir varlık haline gelir.

Son olarak, halka arz süreci, şirketin değerinin daha doğru bir şekilde belirlenmesini sağlar.

Hisselerin borsada listelenmesi ve açık bir piyasada işlem görmesi, şirketin değerinin yatırımcıların ne ödemeye razı olduğuyla belirlenmesini sağlar. Bu değerleme, gelecekte büyüme, birleşme ve satın alma gibi stratejik hamleler planlayan şirketler için hayati önem taşır.

Özetle, halka arz süreci, bir şirketin genel profilini geliştirirken aynı zamanda önemli miktarda sermaye yaratma ve firmanın değerini daha doğru bir şekilde belirleme fırsatı sunar.

Bu sebeplerle, şirketler genellikle büyüme ve genişleme planları çerçevesinde halka arzı bir finansman stratejisi olarak kullanmayı tercih ederler.

Halka Arzda Eşit Dağıtım Nedir?

Halka Arzda Oransal Dağıtım Nedir?

Halka arzda oransal dağıtım, hisse senetlerinin talep eden yatırımcılara, talep ettikleri miktar oranında dağıtıldığı bir yöntemi ifade eder. Bu dağıtım yöntemi genellikle halka arza olan talebin, halka arz edilen hisse senedi miktarından fazla olduğu durumlarda kullanılır.

Oransal dağıtım, halka arza talepte bulunan yatırımcıların talep ettikleri hisse miktarına göre belirli bir oranda hisse almasını sağlar. Örneğin, bir halka arzda 1.000.000 hisse sunuluyor ve yatırımcılar toplamda 2.000.000 hisse talep ediyorsa, her yatırımcı talep ettiği hisse miktarının yarısını alır.

Bu yöntem, yatırımcıların talep ettikleri miktarın bir kısmını almasını garantiler, ancak tam miktarı alamayabilirler. Bu durumda, daha büyük yatırımcılar genellikle daha fazla hisse alırlar, çünkü talepleri genellikle daha büyük olur.

Oransal dağıtımın avantajı, yatırımcıların talep ettikleri miktarın bir kısmını almasını garantilemesidir. Dezavantajı ise, genellikle talep edilen miktarın tamamının alınamamasıdır. Bu nedenle, halka arza katılmadan önce hangi dağıtım yönteminin kullanılacağını bilmek önemlidir.