Vadeli İşlem Nedir? Nasıl Yapılır? Kazanç Sağlar mı?

Vadeli işlemler finansal piyasalara yeni giren kişilerin anlamakta zorluk çektiği konulardan birisi diyebiliriz. Aslında zorlanacak bir konu olmadığını, sadece gözünüzde büyüttüğünüzü anlatmak için gelip hep birlikte vadeli işlem nedir sorusuna cevap bulalım! Ayrıca konuyu detaylı bir şekilde anlamanız için birkaç örnekle vermeyi de ihmal etmeyeceğiz!

Ancak herhangi bir vadeli işlem sözleşmesine yatırım yapacaksanız, daha fazla araştırmaya ve daha fazla bilgiye ihtiyaç duyacağınızı lütfen unutmayın!

Vadeli İşlem Nedir?

Vadeli işlem nedir? Vadeli işlemler, belirli bir varlık üzerine yapılan, alıcı ve satıcıyı, belirli bir fiyattan ve belirli bir tarihte işlem yapmaya zorunlu kılan sözleşmelerdir. Anlaşma, alıcıya bir varlığı belirli bir tarihte ve belirlenmiş bir fiyatta satın alma hakkı (veya satıcıya satma yükümlülüğü) verir. Peki, bu varlıklar neler olabilir?

Bunlar, fiziksel emtialardan (örneğin altın, petrol veya buğday) finansal araçlara kadar çeşitli varlıklar olabilir. Vadeli işlem sözleşmeleri, dayanak varlığın miktarını ve kalitesini belirtir ve genellikle borsalarda standartlaştırılmış bir şekilde işlem görür.

Basit Vadeli İşlemler Örneği

Hayal edin ki siz bir çiftçisiniz ve altı ay sonra hasat edeceğiniz buğdayı yetiştiriyorsunuz. Ancak, buğday fiyatlarının nasıl olacağını önceden tahmin etmek zordur. Bu durumda, buğday fiyatlarındaki dalgalanmalar sizi riske atabilir.

Bir tüccarla vadeli işlem sözleşmesi yapmayı seçebilirsiniz. Diyelim ki buğdayın mevcut piyasa fiyatı 10 lira/kg. Tüccarla buğdayı altı ay sonra 10 lira/kg fiyattan satmayı kabul eden bir sözleşme imzaladınız.

Böylece, buğdayın fiyatı altı ay sonra 8 lira/kg olsa bile, tüccar sizden buğdayı 10 lira/kg fiyatından almak zorunda kalır. Bu şekilde, hasadınızın gelecekteki fiyatını bugünden kilitlemiş olursunuz ve buğday fiyatlarındaki düşüşlerden korunmuş olursunuz.

Diğer yandan, eğer buğdayın fiyatı altı ay sonra 12 lira/kg olursa, bu durumda tüccar kârlı çıkar çünkü buğdayı piyasa fiyatının altında bir fiyattan satın alır. Ancak, tüccar da bu sözleşme ile buğday fiyatlarındaki artışlardan korunmuş olur.

Bu basit örnek, vadeli işlem sözleşmelerinin temel mantığını göstermektedir. Vadeli işlemler, hem alıcıyı hem de satıcıyı belirsizliklere karşı korurken, aynı zamanda gelecek fiyat hareketlerinden kâr elde etme fırsatı sunar. Ancak unutmayın ki, her türlü yatırım gibi vadeli işlemler de belirli bir risk taşır. Bu nedenle, her zaman dikkatli ve bilinçli bir şekilde yatırım yapmalısınız.

İlginizi Çekebilir | Short ve Long İşlem Nedir?

Vadeli İşlemlerin Mantığı Nedir?

Bir Bitcoin yatırımcısının olduğunuzu ve Bitcoin’in şu anki fiyatının 50.000 dolar olduğunu varsayalım. Ancak, önümüzdeki üç ay içerisinde Bitcoin’in fiyatının düşeceğini düşünüyorsunuz.

Bu durumda, vadeli işlemleri kullanarak kendinizi koruyabilirsiniz. Bitcoin’i 50.000 dolardan satmaya karar verdiğiniz bir vadeli işlem sözleşmesi satın alabilirsiniz.

Bu sözleşme, üç ay sonra Bitcoin’i 50.000 dolardan satma hakkınızı garanti eder.

Üç ay sonunda, eğer Bitcoin’in fiyatı düşer ve 40.000 dolara gelirse, hala Bitcoin’inizi 50.000 dolardan satabilirsiniz çünkü vadeli işlem sözleşmeniz bu hakkı size verir. Böylece, Bitcoin fiyatındaki düşüşten korunmuş olursunuz.

Eğer Bitcoin’in fiyatı 60.000 dolara çıkarsa, bu durumda sözleşme size bir zarar getirir çünkü Bitcoin’i piyasa fiyatının altında, 50.000 dolardan satmak zorunda kalırsınız. Ancak, Bitcoin fiyatındaki yükselişe karşı korunmuş olursunuz.

Vadeli İşlemlerin Faydaları

1. Riskten Korunma: Vadeli işlemler, belirsizlikten korunmanızı sağlar. Eğer belirli bir varlığın fiyatında gelecek zaman içerisinde bir düşüş bekliyorsanız, vadeli işlem sözleşmesi satın alarak bu riski azaltabilirsiniz. Bu özellikle tarım ürünleri gibi fiyatları dalgalanmaya eğilimli olan emtialar için faydalıdır.
2. Spekülasyon: Vadeli işlemler, belirli bir varlığın fiyatının gelecekteki hareketlerine dair spekülasyon yapmanıza olanak tanır. Yatırımcılar, piyasada gelecekte oluşabilecek fiyat değişikliklerini tahmin ederek kâr elde etmeye çalışabilirler.
3. Düşük Başlangıç Sermayesi: Vadeli işlemler genellikle bir varlığın tam fiyatını ödemeden, o varlığın fiyat hareketlerinden kâr elde etme imkanı sunar. Bu, özellikle değeri yüksek olan varlıklar için yatırım yapmayı daha erişilebilir hale getirir.

Vadeli İşlemlerin Riskleri

1. Piyasa Riski: Vadeli işlemler, fiyatların beklenmedik şekilde hareket etmesi durumunda önemli zararlara yol açabilir. Eğer piyasalar beklenmedik bir şekilde sizin aleyhinize hareket ederse, ciddi kayıplar yaşayabilirsiniz.
2. Kaldıraç Riski: Vadeli işlem sözleşmeleri genellikle kaldıraç kullanılarak satın alınır. Bu, potansiyel kârınızı artırabilir, ancak aynı zamanda potansiyel zararınızı da artırabilir.
3. Likidite Riski: Bazı vadeli işlem sözleşmeleri, diğerlerine göre daha az likittir. Eğer hızlı bir şekilde pozisyonunuzdan çıkmak zorunda kalırsanız, likidite eksikliği zararınızı artırabilir.
4. Yönetim ve Zamanlama Riski: Vadeli işlemler, doğru zamanlamayı ve aktif yönetimi gerektirir. Eğer vadeli işlem sözleşmelerinizi doğru bir şekilde yönetemez veya yanlış zamanlarda işlem yaparsanız, bu ciddi kayıplara yol açabilir.

Vadeli işlemler, hem fırsatlar hem de riskler sunan bir yatırım aracıdır. Her türlü yatırım gibi, vadeli işlemlerle de işlem yapmadan önce dikkatli bir şekilde araştırma yapmalı ve gerektiğinde profesyonel bir finansal danışmanın yardımını almalısınız.

Vadeli İşlemler Nasıl Yapılır?

Vadeli işlemler konusunda en çok dikkat edilmesi gereken konu işlem yapacağınız aracı kurumun güvenilir olup olmadığıdır.

1. Bir Hesap Açın: İlk adım, bir aracı kurumda bir hesap açmak olacaktır. Bu, genellikle çevrimiçi bir süreçtir ve hesabınıza nakit eklemek için bir banka hesabından para transfer etmeniz gerekecektir. Aracı kurumlar genellikle hesap açılışı sırasında bazı bilgileri talep ederler. Bu bilgiler kişisel bilgileriniz, finansal durumunuz, yatırım hedefleriniz ve yatırım deneyiminiz hakkında bilgiler içerebilir.
2. Piyasayı Araştırın: Vadeli işlem yapmayı düşündüğünüz varlık hakkında araştırma yapmalısınız. Bunun yanı sıra, vadeli işlem sözleşmelerinin nasıl işlediğini, hangi riskleri taşıdığını ve nasıl değerlendirildiğini anlamak oldukça önemlidir.
3. Bir Sözleşme Seçin: Hangi vadeli işlem sözleşmesinin size en uygun olduğuna karar vermeniz gerekecektir. Vadeli işlem sözleşmeleri genellikle belirli bir varlık (örneğin altın, petrol, hisse senetleri vb.) üzerinde, belirli bir süre (örneğin 1 ay, 3 ay vb.) için ve belirli bir fiyat üzerinden yapılır.
4. Sözleşme Satın Alın veya Satın: Sözleşme seçiminizi yaptıktan sonra, bir alış veya satış işlemi yapabilirsiniz. Eğer varlığın fiyatının yükseleceğini düşünüyorsanız, alış işlemi yapabilir (uzun pozisyon alabilir) veya varlığın fiyatının düşeceğini düşünüyorsanız, satış işlemi yapabilirsiniz (kısa pozisyon alabilirsiniz).
5. Pozisyonunuzu Yönetin: Vadeli işlem pozisyonunuzu sürekli olarak takip etmek ve gerektiğinde ayarlamalar yapmak önemlidir. Bu, pozisyonunuzu kapatmak, zarar durdurma emri koymak veya pozisyonunuzu başka bir tarihe taşımak gibi işlemleri içerebilir.