Aave nedir: Nasıl çalışır, nasıl kullanılır?

Günümüzde klasik ekonomide yaşanan dar boğazlara alternatif olarak birçok yeni trendlerin ve finansal/ekonomik model tasarımlarının hayata geçtiğine şahit oluyoruz.

Bunlardan biri olan merkeziyetsiz finans (DeFi) 2020 yılı itibariyle adından söz ettirse de hâlâ önünde çok uzun bir yol var.

DeFi, finansal aracıları ortadan kaldırarak kripto para birimleri veya blok zincirlerindeki çeşitli finansal uygulamalar ve hizmetleri için kullanılan genel/kapsayıcı olan merkezi olmayan finansın (DeFi) kısaltmasıdır.

[toc]

Aave nedir?

AAVE farklı türlerdeki kripto varlıkların likidite havuzları aracılığıyla borç alma ve borç verme hizmetleri sunan, akıllı kontratlara dayalı, toplam 5.24 milyar dolarlık kilitli varlığı ile DeFi ekosisteminin en büyük 2. platformudur.

AAVE protokolü, cüzdanınızda bulunan varlık üzerinde kontrol sahipliği ve zimmet beyanına gerek duyulmadan yani “Non-Custodial” bir şekilde işlemlerinizi gerçekleştirme deneyimleri sunar.

Merkezi olmayan bir kredi platformu oluşturmak için İlk Para/Fon Teklifinde (ICO) 16,2 milyon dolar topladıktan sonra 2017’de ETHLend ismiyle faaliyete geçti.

AAVE, 2017 senesinde ETHlend adıyla P2P (Eşten-Eşe: 2 kişi arasında gerçekleşen, 3. taraf bir kurum veya kuruluşa ihtiyaç duyulmadan yapılabilen işlemler veya veri/bilgi/değer aktarımı) kredi sağlamak amacıyla piyasaya sürülsede 2018 yılında “AAVE” ismi ile başkalaşım geçirerek likidite havuz kredi hizmetleri sunmaya başlamıştır.

DeFi platformları içinde hep istikrarlı artşını sürdüren Aave, en üst sıralardaki yerini de sağlamlaştırmayı başarmıştır. Bu başarılar ve istikrarın arkasında yatan en önemli özellikler ise topluluğun ruhu, birlikte kolektif ilerlemesi ve tabiki Aave Token Governance’a sahip olmasıdır.

Buna ek olarak protokolün DeFi’deki ilk merkeziyetsiz kredi opsiyonu olarak bilinen flaş kredileri hizmete sürmesi üst düzey bir proje haline gelmesini sağlamıştır.

Genel işleyiş bakımından, likidite sağlayıcıları/kullanıcılar farklı token’ları Aave pool/havuzlarına aktarırlar. Farklı mevduat faizi oranlarına göre getiri elde etmek mümkündür.

Likidite sağlayan kişilerin alacakları faiz/fonların kaynağı ise aynı veya başka havuzlardan borç alacak kullanıcıların ödedikleri faizlerden gelmektedir.

Aave nasıl çalışır?

Basitçe anlatmak gerekirse bir aracıya ihtiyaç duyulmaksızın akıllı sözleşmeler ve kod yasaları (protokoller) aracılığıyla platform içerisindeki likidite havuzlarında borç almak veya borç vermek isteyen kullanıcıların bir araya getirilmesini sağlayan Aave, tamamıyla herkese açık yeni nesil bir finans ekonomi modelidir.

Aave üzerinde şu anda iki farklı seçenek mevcuttur. Bunlar AAVE v1 ve AAVE v2 marketleri olarak isimlendirilmiştir. V2 Market üzerinde toplamda 23 farklı token bulunmaktadır. Ayrıca web sitesi üzerinden Uniswap Marketinin de belirli token ve hizmetlerinde desteklendiğini görmekteyiz.

Aave nasıl kullanılır?

1. https://app.aave.com/ web sitesine gidilir.
2. Kullanılması tercih edilecek versiyonlar tercih edilir. (Versiyon1 veya Versiyon2)
   Not: Buradaki versiyonların sağladıkları oranlar, hizmetlerin farklı olduğunu ve buna bağlı olarak da kontrat kurallarının da birbirinden farklı olduğunu hatırlatmak gerek. Her iki seçeneğin de çok detaylı anlaşılması için white paper’ın veya ekonomi dökümanlarının okunmasını öneririm.
3. Bağlamak istediğiniz cüzdanı seçmelisiniz. (Browser/App Cüzdanı MetaMask önerilir)
4. Karşınıza market ekranı gelecektir.

   My Dashboard: Buradan yaptığınız işlemleri görüntüleyebilirsiniz.

   Deposit: Bu alanda likidite havuzlarına önceden belirlenmiş oranlarda ödünç değer varlığı verebilirsiniz.

   Borrow: Likidite havuzlarından ödünç değer varlığı alabilirsiniz.

   Swap: Elinizdeki token’ların değişimini yapabilirsiniz.

   Stake: Kripto varlıklarınızı vadeli bir şekilde kasada kilitli tutarak önceden belirlenmiş miktarlarda ödül/token kazanabilirsiniz.

   Governance: Atoken tutan kişilerin ağ üzerinde alınacak kararlarda ve geliştirme oylamalarında yer alabilecekleri kısım.

   Pencerenin en sağ üst kısmında ise marketlerin versiyonları değiştirebilir. Hesabınızın adresini görüntüleyebilir , geçmiş deneyimlerinizi görüntüleyebilir ve cüzdanınızın bağlantısını kesebilirsiniz/devre dışı bırakabilirsiniz.

   DeFi kredilendirme, kullanıcıların madeni paraları üzerinde tam velayeti korurken tamamen merkezi olmayan ve izinsiz bir şekilde borç veren veya borç alan olmalarına olanak tanır.

Aave ile lending (borç verme)

Deposit alanında, cüzdanınızda bulunan ve Aave tarafından kabul edilen diğer token’ların olduğu arayüze erişmiş olacaksınız. Bu arayüzde;

Your Wallet Balance: Cüzdan üzerindeki Bakiye
Your Balance in Aave: Protokole aktarılan Bakiye
APY: Yıllık hesaplanmış faiz miktarı/oranı

1. Yatırmak istediğiniz token’ı seçin. Burada her bir token için faiz oranlarının farklı olduğunu göreceksiniz.

2. Kabul et ve gönder butonuna tıklayın.

3. Cüzdanınız üzerinden İşlem ücreti onaylaması yapılır.
4. Uygun gas fee ayarlaması yapılır ve bakiyelerinizin fon olarak yatırılması için deposit butonuna tıklamanız gerekmektedir.
   Tebrikler Aave platformu üzerinde; değer varlıklarınızı aktarımını tamamlamış oldunuz.
5. Yatırdığınız fonlar daha sonra kredi havuzuna aktarılır ve tahakkuk eden faizinizi Aave uygulama kontrol panelinden gerçek zamanlı olarak izleyebilirsiniz.

Not: Fiyat dalgalanmalarındaki farklılıklar nedeniyle her bir varlığın farklı bir teminat gereksinimi olduğunu lütfen unutmayın. Stabil kripto paralar, içsel fiyat istikrarları nedeniyle en yüksek kredi-değer oranlarını sağlar. Mutlaka Aave’nin not verme süreci hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Risk Çerçevesine” bakın.

Borrowing (ödünç alma)

Ödünç almak için önce teminatı kilitlemek gerekir ve kilitlenen miktar ödünç alınan miktardan fazla olmalıdır. Bir kullanıcının ödünç vermek veya almak için teminat yatırıp yatırmadığına bakılmaksızın karşılığında bir token alacaklardır. Yani, yatırılan 10 DAI, 10 aToken swap’lanır/dönüştürülür.

1. Aave web sitesine (https://app.aave.com) giriş yapın.
2. Ödünç olarak alacağınız token miktarı karşılığında teminat yatırmanız gerekiyor.
3. Ödünç almak istediğiniz token’ı seçin.
4. Ardından ekran üzerinde ödünç almak istediğiniz token ile ilgili detaylı bilgileri görebileceğiniz bir ekran çıkacaktır.
5. Teminat koşullarını yerine getirdikten sonra “Submit” butonuna tıklayarak token ödünç almaya başlayabilirsiniz.

   Not: Değişken veya sabit faiz oranlarında ödünç alma işlemini yapabilirsiniz.

   Fakat kripto varlıkların/paraların özelikle DeFi ürünlerinin çok hızlı fiyat değişkenlik özellikleri olduğunu ve buna dikkat etmenizi öneririm.

Bu arada Aave fiyat verilerini toplamak için Chainlink’i bir “Oracle” olarak tercih etmektedir.

Aave Token

Aave protokolü, çeşitli piyasalarda önerilen farklı para birimlerinde likidite havuzları aracılığıyla krediler sağlayan bir para piyasasıdır. Mevduat sahipleri, kripto para birimi mevduatları karşılığında türev aTokens alır.

Aave token’ı, Aave ağının ERC-20 uyumlu yerel yönetişim token’ıdır. Toplamda 16 Milyon Aave arzı bulunmaktadır. 6 Şubat 2021 itibari ile toplamda 12.3 milyon Aave dolaşımdadır.

aToken mekanizmasını da ele alalım: Bu ERC-20 token’ları, dayanak varlığın değerine 1:1 olarak sabitlenmiştir ve sağladığınız likidite için bir hak talebinde bulunmuş olursunuz.

aToken’a sahip olarak yatırılan varlıklardan sürekli olarak herhangi bir zamanda hak edilebilecek faiz/ödül kazanırsınız.

aToken ayrıca sahiplerine, Aave’nin Hızlı Krediler mekanizmasından tahakkuk eden ücretlerin belirli bir yüzdesini alma hakkı verir.

Her aToken, tek bir kripto varlığına dayanır.

Örnek: Aave’ye ETH yatıran kullanıcılar aETH token’ları basarken, DAI’yi Aave’ye yatıran kullanıcılar aDAI token’ları oluşturacaktır.

Kullanıcılar AETH ve aDAI, ilgili temel varlıklar için borç verme arzına ve borçlanma talebine bağlı olarak farklı faiz oranları kazanabilirler.

Kullanım oranı %100’e yaklaştıkça, gerçek bir likidite tükenme tehlikesi ortaya çıkar ve bu da teminatın değeri borçları karşılamak için yetersiz hale geldiğinden veya kullanıcıların teminatı geri çekme arzusundan dolayı sistemin yetersiz teminatlandırılmasına yol açabilir.

Riskler

DeFi’de farklı risk türleri bulunduğundan dolayı buradaki riskler genel DeFi riskleri üzerine değil Aave risk framework’ü baz alınarak hazırlanmıştır.

DeFi riskleri çok detaylı ve başlıca bir yazı olarak paylaşılması gerektiği için bu kısımda sadece Aave üzerindeki risklerden bahsedeceğiz.

Varlık

Teminat olarak Aave protokolüne eklenen her bir para birimi iflas riskini artırır.

Her ek para birimi, ödünç almanın gaz maliyetini biraz artıracak ve eylemleri kalıcı olarak geri alacaktır.

Teminat olarak kabul edilen merkezi bir para birimi, protokolü merkezileştirme riskine maruz bırakır.

Yalnızca para yatırma ve borçlanma için etkinleştirilen para birimleri (teminat olarak kullanılamaz) protokol için daha düşük risk oluşturur.

Kredilendirme havuzlarında farklı para birimlerinden hacim olması çeşitlendirme avantajları ile riskleri azaltmaktadır.

Likidite

Likidite eksikliği iş operasyonlarını engelleyeceği için bu önemli bir metriktir.

Her bir para rezervi, ödünç alınan likidite payını temsil eden kullanım oranı U ile karakterize edilir:

Stablecoin veya stabil kripto paralar, borçlanma için tercih edilen para birimleridir. Rezervleri en çok kullanılanlar arasındadır. Aşağıdaki grafik, Aave’nin stablecoin rezervlerinin tarihsel kullanımını göstermektedir.

Genel olarak, protokolün kullanımı değişen bir ekosistem boyunca uygun seviyelerde kalmıştır.
Her varlığın izlenmesi gereken farklı bir likidite riski profili olduğunu kabul etmek gerekir.
Diğer platformlar üzerinden gelir elde eden SNX, DAI veya BAL gibi varlıklar daha çok likidite eksikliği riskine sahiptirler.
Risk parametrelerinin tüm DeFi ekosisteminin teşvikleri doğrultusunda kalibre edilmesi gerekir.
Daha fazlası için https://docs.aave.com/risk/ adresini ziyaret edebilirsiniz.

Son sözler

Etrafında yer alan birçok DeFi projesinde olduğu gibi, Aave’nin hâlâ erken aşamalarında olduğunu söylemek gerekir ve ileriye dönük birçok düzeltme/güncellemelerin gelecek olaması kaçınılmazdır. Flash Loan kredi özelliği gibi yeni güncellemeler onu en çekici DeFi kredilendirme platformlarından bir haline getirmiş olsa da sektörün halihazırda gelişmekte olduğu göz önüne alındığında giderek daha fazla kuruluşun ve toplulukların dikkatini çekecek çözüm ve hizmetler sunmasını bekliyoruz.

Aave, diğer DeFi projeleriyle aynı zorluklarla karşılaşacaktır. Yani, geleneksel finans dünyasından “normların” yeni nesil finansa nasıl dahil edileceği merak konusu. Ayrıca uzun bir adaptasyon sürecinin yaşanacağından hiç şüphe yok. Sonuçta, DeFi dışında kim bu protokolleri kullanmak ister ki? Müşteri desteği gibi hizmetler, merkezi olmanın dışında başka bir şeye dönüşüyor olabilir mi? Zamanla anlaşılacak.