Ayı piyasası nedir? Grafiklerle ay piyasası örnekleri

Ayı piyasası nedir?

Bugünlerde kripto para piyasasında en çok konuşulan konulardan biri, piyasanın “ayı piyasası” dönemine girip girmediğidir. Mart 2020’den itibaren sert bir yükseliş gösteren Bitcoin, 2024’te 74.000 dolara ulaşarak dikkatleri üzerine çekti. Diğer kripto paralar da bu yükselişi takip ederek önemli değer artışları yaşadı. Ancak, Bitcoin’in bu büyük yükselişi konuşulurken, olası bir ayı piyasası ihtimali de yatırımcıların gündeminde yer almaya başladı. Peki, ayı piyasası nedir? Ayı piyasası ne anlama gelir ve ne kadar sürer? Gelin, hep birlikte bu konuyu inceleyelim. Yazımızda, geçmişte yaşanmış ayı piyasalarına da değinerek, ayı piyasasının ne olduğunu ve nasıl oluştuğunu detaylı bir şekilde ele alacağız.

Ayı piyasası ne demek?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, ayı piyasası terimi sadece kripto para piyasası için geçerli değildir. Bu terim, Bitcoin’in ortaya çıkmasından önce de yatırımcıların hisse senedi alıp sattığı borsalarda kullanılan bir finansal terimdir ve onlarca yıldır finans piyasalarında yer almaktadır.

Peki ayı sezonu ya da ayı piyasası nedir? Ayı piyasası, yatırımcıların piyasanın geleceğiyle ilgili olumsuz görüşlere sahip olduğu, ekonomik büyümenin yavaşladığı, işsizliğin arttığı ve piyasada bulunan varlıkların fiyatlarının düşüş eğiliminde olduğu bir durumu ifade eder. Bu tür piyasalarda, yatırımcıların beklentileri negatiftir ve genellikle hisse senedi veya kripto para gibi yatırım araçlarından uzak dururlar.

Ayı piyasasında, piyasalara yeni giren yatırımcıların sayısı azaldığı için fiyatlarda sürekli bir düşüş gözlemlenir. Bu düşüş, piyasalarda sıklıkla bahsedilen geçici düzeltmelerden farklı olarak, daha uzun süreli ve sürekli bir düşüş trendi şeklinde gerçekleşir.

Ayı piyasasında yaşanan fiyat düşüşleri, boğa piyasasındaki yükselişlerden daha zorlayıcı ve can sıkıcı olabilir. Özellikle deneyimsiz yatırımcılar, panik alımları ve satışları yaparak büyük kayıplar yaşayabilirler. Deneyimli yatırımcılar ise ayı piyasalarında farklı stratejiler uygulayarak bu zorlu dönemi yönetmeye çalışırlar.

Ayı piyasasında kullanılan stratejiler, genellikle boğa piyasasındakilerden farklıdır ve yatırımcıların bu dönemde dikkatli ve stratejik hareket etmeleri gerekmektedir. Şimdi ayı piyasasında izlenebilecek stratejilere ve bu dönemde dikkat edilmesi gerekenlere daha yakından bakalım.

Ayı piyasasının meydana gelmesini sağlayan koşullar

Boğa piyasasının meydana gelmesi için birkaç şartın meydana gelmesi gerekiyor. Ayı piyasası için de boğa piyasasının tam tersi diyebiliriz.

Yatırımcıların, ekonomik gidişattan memnun olmadıkları için, yatırım yapmazlar. Bu durumu şirketlerin, istihdam sağlamak amacıyla yaptığı yatırımların azalması izler. Yani ekonomik büyüme yetersiz ve yatırım yapılmıyor. Bu durumda işsizlik artacağı için, büyük çoğunluk harcama yapamayacaktır. Öte yandan, yatırımcılar ayı piyasasında sahip oldukları varlıkları satmayı tercih edeceklerdir.  Harcama, yani tüketim olmadığı için şirketlerin ciroları ve kârları azalır. Bu durumda da yine istihdam sağlanamayacağı için bu durum devam eder.

Ayı piyasalarında sıkça görülen “oversold” yani fazla satış görme durumu hakkında detaylı bilgi almak için bağlantıya tıklayarak yazımıza ulaşabilirsin.

Ayı piyasası ne kadar sürer?

Bu duruma kesin bir cevap vermek hiçbir şekilde mümkün değildir. Ayı piyasası haftalar, aylar sürebilirken yıllar da sürebilir. Zaten Mart 2020’den beri içinde bulunduğumuz kripto para boğa koşusunu, birçok yatırımcı 2018 ayı piyasasından beri bekliyordu.

Geçmişte yaşanan ayı piyasası örnekleri

Geçmişte yaşanan ayı piyasalarına en yakın örneği yine Bitcoin’den verebiliriz. Lider kripto para, 2017 yılında değerine, değer katarak ilerledi ve 19700 dolar seviyesine kadar çıktı. Ardından boğa piyasası, ayı piyasasına dönüştü ve piyasada çok sert düşüşler meydana geldi.

Aşağıda gördüğünüz grafik de Bitcoin’in 2018’in ilk günlerinde başlayan düşüşünün, 2019’un son günlerine kadar devam ettiğini gösteriyor. Yani bu grafiği anlatmak için kurulabilecek en iyi cümle, Bitcoin’in 2018’den, 2019’un son günlerine kadar kesin bir ayı piyasası dönemine girdiği olacaktır.

Ayı piyasasına verilebilecek en büyük örneklerden birisi de 1929 yılında Amerika’da başlayan ve tüm dünyada etkisini gösteren Büyük Buhran’dır. Hakkında onlarca yıldır birçok kitap yazılan Büyük Buhran, birçok ülkenin ekonomik küçülme içerisine girdiği bir dönemdir. Hatta Amerikalı iktisatçı J.K. Galbraith’in The Great Crash 1929 kitabında bu durumun intiharları da beraberinde getirdiğinden bahsedilir.

Öte yandan Büyük Buhran’ın ortaya çıkaran sebeplerden birisi de borsada yapılan spekülasyonlardır. Peki nasıl? Buradaki yatırım zinciri aslında biraz farklı işliyor. Yatırımcı, yatırım yapmak istediğinde, hisse senedi fiyatının sadece %10’unu ödüyor. Geri kalan %90’ı ise borsa simsarı bankalardan kredi çekerek tamamlıyor. Hisse senedinin fiyatı artınca, borsa simsarı ile yatırımcı kârı belirli oranda paylaşıyor. O halde bu sistemin süreklilik arz etmesi için ne gereklidir? Elbette satın alınan hisse senedi fiyatının sürekli yükselmesi lazım ki borsa simsarı, bankadan aldığı krediyi ödeyebilsin. Ancak bu mümkün olmadı. Bu simsarlara bankalar tarafından verilen borçlar bir hayli arttı ve ve krizin başlagıcından hemen önce 8 milyar dolara kadar çıktı. Ödenmesi mümkün olmayan borçlar, krizi etkileyen faktörlerden birisi oldu.

Ayı piyasasının varlığı nasıl anlaşılır?

Ayı piyasasının varlığından bahsetmek için teknik olarak, piyasanın bir düşüş trendi içerisinde olduğunu görmek gerekir. Bunun için en çok söylenilen oran borsanın yüzde 20’den fazla değer kaybetmesidir. Ancak kripto para piyasaları, klasik finans araçlarından daha farklıdır. Dolayısıyla, yüzde 20’lik bir değer kaybı söz konusu olduğunda kesin bir ayı piyasasının varlığından bahsetmek de yanlış olur. Ancak siz yine de kendi yatırımınızı, kendiniz yapmaya özen gösterin.