Blockchain teknolojisi, Facebook’un sonunu getirebilir mi?

Bir Facebook hesabınızı ilk açtığınız gün hatırlıyor musunuz? İlginç, yeni ve en önemlisi tamamen ücretsiz… Ya da öyle sandık. Bir süre sonra internetin devleri, kişisel verilerimiz üzerinden milyarlarca dolar kazanır oldu. Bize de maddi herhangi bir karşılığı olmaksızın bir fotoğrafı beğenme görevi verdiler.

Kişisel verilerimiz oldukça önemli. Biz bunu düşüncesizce teslim ettik ve bu hatamızdan dolayı internet reklamcılığıyla ödüllendirildik.

Ancak ufukta bir umut görünüyor: Blockchain teknolojisi ve ona bağlı prensipler kontrolü ele almamıza yardımcı olabilir.

Facebook, Google ve diğerleri, kişisel verilerin ticari potansiyelini en başından beri biliyordu. Bütünüyle kişisel verilerimizi kullanarak hizmetler ürettiler ve bu sayede kazandıkları paralarla ceplerini doldurdular. Google ve Facebook’un küresel reklam geliri payı her geçen yükselmeye devam ederken reklamlarla dolu ekranlar arasında ilerlemeyi sürdürüyoruz. Verilerimizin gerçekten ne kadar paha biçilmez olduğunu umursamadık. Sonuç olarak artık birer ürün haline gelmiş durumdayız.

Ancak Blockchain teknolojisinin demokratik nitelikleri oyun alanını düzenleyecektir. Tabii ki Blockchain, kendisiyle ilk kez tanışan bir insanı afallatabilir ancak temel mantığı gerçekten çok basit: Bir hesap defteri düşünün. Bu hesap defterinde gelirler, giderler ve borçlar yazıyor olsun. Bu defteri tek bir kopyayla tek bir yerde saklıyorsunuz. Ancak o kopyanın kaybolması durumunda tüm veriler yok olacak. Bir bilgisayarda kayıtlı tuttuğunuz herhangi bir şey bilgisayarın başına bir şey gelmesi halinde silinecek.

Blockchain’de ise veri, tek bir merkezi yerde tutulmuyor. Bunun yerine birden fazla bilgisayarın oluşturduğu bir ağda tutuluyor. Dünya üzerindeki milyonlarca bilgisayarda o verinin şifrelenmiş birer kopyası olduğunu düşünün. Bu veri bir fotoğraf, video, yazı ya da bambaşka bir şey olabilir. Üzerindeki tüm kontrol size ait. O halde verinin kaybolması, değiştirilmesi veya silinmesi için endişe etmemize gerek var mı?

Blockchain, dağıtılmış bir defter olarak daha doğru bir şekilde tanımlanır. Bu teknolojinin bilinen en iyi örneği ise Bitcoin.

Bitcoin’in temelini oluşturan teknoloji olarak Blockchain, paranın merkezi bir otoriteye -bir banka gibi- gerek kalmadan el değiştirebildiğini kanıtladı. Bugün dünya üzerinde herhangi bir bankaya gereksinim duymadan Bitcoin kullanarak alışveriş yapabilen milyonlarca insan var. Şirketler için de aynı durum geçerli. Adeta hepimizin birer banka olduk. Tüm kontrol bizlere ait.

Blockchain, ilk olarak bütünüyle finansla alakalı bir teknoloji gibi sunuldu. Gün geçtikçe Blockchain’in tüm sosyal hayatı etkileyebileceği gerçeği ortaya çıktı. Finans da dahil olmak üzere hayatın her alanında devrimsel yenilikler yaratabilecek potansiyel taşıdığı keşfedildi.

Pazarlık unsuru olmanızın önüne geçebilir

Bitcoin’deki aynı “ademi merkeziyet” ilkesi sosyal medyaya da kolayca uygulanabilir. Kişisel veriler de merkezi bir depolama alanı olmaksızın dağıtılmış ve şifrelenmiş bir şekilde depolanabilir. Dolayısıyla Blockchain, kişisel verilerinizin bir pazarlık unsuru olarak kullanılmasının önüne geçebilir. Facebook’un kişisel verileriniz üzerindeki kontrolünü elde etmek için kullanılabilir.

Verilerinizi satmayı tercih edebilirsiniz

Kişisel verilerinizi illa ki saklamanız gerekmez. Onları satmayı da tercih edebilirsiniz. Mesela bugün Youtube kanalınıza bir video yüklediğinizde kendinizi idare edebileceğiniz bir gelir elde edebilmek için oldukça çaba harcamanız gerekiyor değil mi? Bugün Türkiye’de 300 bini aşkın abonesi olan aktif kanallar, bir asgari ücret kadar gelir elde edemiyor bile. Youtube, sizin içerikleriniz üzerinde tam kontrole sahip ve en büyük payı o alıyor. Hazırladığınız içerikleri Blockchain teknolojisi ile geliştirilmiş bir platform üzerinde yayınlasanız, bu içeriği görüntülemek isteyenler size para ödese ve bu para tümüyle sizin hesabınıza aktarılsa?

Kulağa tuhaf gelecek ama her birimiz birer medya ajansına dönüşebiliriz. Facebook‘a, Instagram‘a veya Twitter‘a yüklediğimiz fotoğrafları, videoları veya metinleri görüntüleyebilmeleri için insanlardan veya şirketlerden para talep edebiliriz.  Nitekim şimdiden bu konuda birkaç örnek projeler geliştirilmeye başlandı, hatta faaliyette olanlar bile var.

Dolayısıyla başlıktaki soruya cevap verirsek herhangi bir maddi karşılık olmaksızın kişisel verilerimizin üzerinde bu denli kontrole sahip Facebook gibi sosyal ağlar kendilerini Blockchain teknolojisiyle birlikte dönüştürmezlerse son bulabilir.

Blockchain sayesinde daha adil bir düzenin ortaya çıkması yüksek bir ihtimal.

İnternet teknolojisinde olduğu gibi büyük bir değişim ilk önce yavaş yavaş gelişir. Hayatımıza pek etki etmeyeceği sanılır. Her teknoloji çoğunlukla ilk aşamada küçümsenir fakat sonunda bütünüyle ortaya çıktığında hayatımızı tamamen dönüştürür.