Ordinals nedir? Bitcoin NFT’leri büyük ilgi görüyor

NFT’ler, son yıllarda çılgın bir büyüme yaşadı. Hatta bir dönem Bitcoin’in popülaritesinin de önüne geçti, dünya üzerinde en çok konuşulan kavramlardan biri oldu. NFT’lerin altın yılı ise 2021’di. O yıl, toplamda 25 milyar dolarlık NFT satışı gerçekleşti ve bu rakam, bir sene öncesinde sadece 95 milyon dolardı. Tüm bu hikayede, NFT’ler için kullanılan yaygın blok zinciri ise Ethereum’du. Ethereum, NFT’ler için yaygın blok zinciri olmaya devam ederken son aylarda hem NFT’ler hem de Bitcoin için devrimsel bir gelişme yaşandı. Bu gelişme, Bitcoin üzerinde verimli ve kullanılabilir bir şekilde NFT oluşturmayı mümkün kıldı.

Bitcoin NFT’leri aslında yeni bir hikaye değil. Aksine, henüz NFT’ler kimse tarafından bilinmiyorken Bitcoin NFT’leri üretiliyordu. Counterparty platformu üzerinde, görsel varlıklar token haline dönüşebiliyordu. Counterparty, Bitcoin üzerine inşa edildi.

Ayrıca, whitepaper hazırlanma sürecinde Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin’in de bulunduğu Colored Coins projesi de NFT’lerin atası olarak bilinmektedir. Colored Coins sayesinde, Bitcoin’in en küçük birimi olan “satoshi” ile eşsiz varlıklar saklanabiliyordu. Böylelikle, üyelik ve sözleşme sektörlerindeki kayıt edilmesi gereken evraklar Bitcoin ana ağında saklanıyordu. Ancak bunlar istenilen verimliliği yakalayamadı ve o dönemde Bitcoin bu tür kullanımlar için uygun değildi.

Zaman ilerledikçe Bitcoin, teknolojik açıdan da gelişti. Son beş yılda SegWit, Lightning Network ve Taproot gibi geliştirmeler, Bitcoin’in elektronik nakit sistemi olmanın dışında farklı kullanım alanlarında da var olmasının önünü açtı. Yakın zamanda oldukça konuşulan Ordinal NFT’leri de bu sürecin bir meyvesi.

[toc]

Ordinals nedir?

Ocak ayında Bitcoin geliştiricisi ve yazılım mühendisi Casey Rodarmor, Bitcoin ağı üzerinde NFT oluşturmaya imkan veren Ordinals protokolünü yayına aldı. Bazıları Ordinals’ı heyecanla karşılarken bazıları ise bunun Bitcoin için bir tehdit olduğunu savundu. Zaman geçtikçe Ordinals daha iyi anlaşıldı ve büyük taraftar topladı.

Ordinal NFT’leri ve görünen o ki bundan sonra kullanılacak olan adıyla Bitcoin NFT’leri, Bitcoin’in en küçük birimi satoshi’lere eklenen verilerle yaratılıyor. Bilindiği üzere Bitcoin, satoshi ya da sat denen küçük birimlerden meydana geliyor. 1 Bitcoin, 100 milyon satoshi’den oluşuyor. Ordinals protokolüyle bu birimlerin her birine veri eklemek mümkün. İşte bu sayede geliştiricisinin “Yazıt” olarak adlandırdığı yeni bir tür dijital varlık oluşturuluyor.

Bilinen NFT’lerden farkı ne?

Bu NFT’lerin Ethereum’daki bildiğimiz NFT’lerden farkı ise şu: Ethereum ve diğer pek çok blok zincirindeki NFT’lerde verilerin zincir dışında saklanmasına ihtiyaç duyuluyor. Bir örnekle anlatmak gerekirse, sahip olduğunuz bir NFT’ye ait görsel blok zinciri içerisinde değil, merkezi olmayan bir dosya saklama sistemi olan IPFS üzerinde saklanıyor. Bu durum, NFT’lerle ilgili şimdiye kadarki en büyük soru işaretlerinden biriydi. Zincir dışında saklanan veri, bir güven sorunu doğuruyordu. Ordinal NFT’lerinde ise tüm veriler doğrudan zincire yazılıyor.

Ordinals NFT’lerinin verileri tamamen zincirde

Ordinals’in geliştiricisi Casey Rodarmor’a göre yazıtlar, NFT’lerin büyük çoğunluğunun aksine dijital eser niteliği taşıyor. Bu noktada Rodarmor, mevcut NFT’lerin zincir dışında saklandığı, merkezi zincirlerde bulunduğu ve arka kapı açıkları taşıdığı iddiasıyla dijital eser sınıfında olmadıklarını öne sürüyor. Ona göre yazıtlar ise dünyanın en eski, en merkeziyetsiz ve güvenli blok zincirinde yer aldıklarından dolayı gerçek dijital eserler.

Ordinals çılgınlığı blok boyutlarını artırdı

Ordinals protokolünün devreye alınmasından sonra Bitcoin ağı üzerinde çok sayıda NFT oluşturulmaya başlandı. Önemli miktarlarda koleksiyon satışları gerçekleştirildi. Bu işlemler, Bitcoin bloklarının boyutlarını büyük ölçüde artırdı ve bellek havuzunda (mempool) bekleyen işlem sayısının katlanarak artmasına neden oldu.

Aşağıdaki grafikte, bellek havuzunda onay için bekleyen işlem sayısı görülüyor. Grafiğin sol tarafı, Ordinals çılgınlığının henüz başlamadığı dönemi, ortası ise NFT’lerin bir biri ardına piyasaya çıktığı dönemi gösteriyor.

Bitcoin’de blok boyutları, yıllarca 1.5 MB’ın altında kaldı. Bitcoin NFT’lerinin ortaya çıkışından sonra ise 2 MB ile 2.5 MB arasında bloklar üretildi. Hatta birkaç blok 4 MB boyutuna yaklaştı. Aşağıdaki grafik, blok boyutlarının zaman içindeki değişimini gösteriyor. Grafiğin sağ tarafında görülen sıçrama tamamen Ordinals NFT’lerinden kaynaklanıyor.

Şimdiden on binlerce dolara satılan NFT’ler var

Şimdiye kadar Bitcoin ağında üretilen pek çok NFT koleksiyonu arasında Bitcoin Rocks, Taproot Wizards ve Ordinal Punks öne çıktı. Bu koleksiyonlardan bazı NFT’ler, şimdiden on binlerce dolar fiyata satıldı.