Oversold nedir ve nasıl kullanılır? Aşırı satım hakkında bilmeniz gerekenler

Finansal piyasalarda yatırım yaparken, hisse senetleri, kripto paralar ve diğer varlıkların fiyat hareketlerini doğru analiz edebilmek, karlı yatırımlar yapmanın anahtarıdır. Bu noktada, teknik analiz araçları arasında yer alan “Oversold” (aşırı satım) kavramı, yatırımcılar için önemli bir gösterge diyebiliriz. Peki Oversold nedir?

Bir menkul kıymet veya piyasadaki fiyatlanmanın normalden çok daha düşük seviyelerde seyretmesine “oversold” denir. Bu terim, geleneksel borsalardaki hisse senedi fiyatlarından türemiş olsa da, kripto para dünyasında da yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bir varlığın oversold olduğunu belirlemek için belirli göstergelere bakılması gerekir. Bu göstergeler, varlığın adil fiyatıyla olan ilişkisini ve aşırı satımda olup olmadığını ortaya koyar. Yazımızda, teknik analizde sıkça karşımıza çıkan “oversold” kavramını ve bu kavramın belirlenmesinde önemli olan noktaları ele alacağız.

İndikatörler ve formasyonlara geçmeden önce, “oversold” kavramını daha detaylı bir şekilde açıklamak önemlidir. Bir kripto para veya hisse senedinin aşırı satılmış olmasının çeşitli nedenleri olabilir. Bu nedenle, teknik analistler fiyatlanmanın adil değerin altında seyretmesini iki ana yöntemle değerlendirirler. Bu yöntemler, durumu farklı perspektiflerden ele alarak, her biri kendi alanında doğru yaklaşımlar sunar. Bu yazıda, oversold kavramının ne anlama geldiğini, nasıl tespit edildiğini ve yatırım kararlarınızı nasıl etkileyebileceğini derinlemesine inceleyeceğiz.

Temel oversold

Borsada işlem gören varlığın gerçek değerinin altında olması, temel analiz göz önünde bulundurularak değerlendirilebilir. Bu yorum yapılırken proje ya da firmaya dair haberlerin etkisi bir hayli fazladır. Örneğin; bir altcoin’e dair olumsuz gelişmelerin yaşanması fiyatlanmayı, aşağı yönde etkiler ve coin’in olduğundan fazla satış görmesine neden olabilir. Buna paralel olarak, güvenin kaybolması ve piyasanın takip ettiği trend de temel açıdan “oversold” teşhisi yapmamıza yardımcı olur.

Temel olarak değerlendirdiğimizde “P/E ratio” isimli bir gösterge bize yardımcı olur. Bu göstergenin tam karşılığı, fiyat-kazanç oranıdır. Fiyat-kazanç oranı, yani P/E ratio’nun, finansal raporların yazılmasından teknik dökümanların hazırlanmasına kadar geniş kullanım alanı mevcuttur. Eğer fiyat-kazanç oranı ortalamanın altına sarkarsa, altcoin’imizin hak ettiği fiyattan daha aşağıda olduğu anlaşılabilir. Buna paralel olarak, alım fırsatları doğar.

Fiyat-kazanç oranı geleneksel borsada gelişmiş bir göstergedir fakat kripto dünyaya adapte edilmesi mümkündür.

P/E = Hisse senedi fiyatı / hisse başına kazanç

Eğer kripto paraların blokzincir firmaları olduğu göz önünde bulundurursak, geleneksel finans dünyasından gelen terimleri adapte etmemiz son derece kolaylaşacaktır. Yukarıda verdiğimiz fiyat-kazanç oranının formülünün kriptoya uyarlanmış versiyonları da mevcuttur.

Örneğin; Kripto için P/E = Market değeri (token sayısı x güncel fiyat) / toplam kazanç

Düşük fiyat-kazanç oranı, bize temel açıdan altcoin‘in alım fırsatı oluşturduğunun işaretini verir. Öte yandan, yüksek fiyat kazanç oranı bize coin’in hak ettiği değerin üstünde işlem gördüğünü söyler.

Teknik oversold

Analistlerin ve al-satçıların sıkça kullandığı bir perspektif olan teknik oversold, sadece, fiyatlanmanın tarihsel verisine bakar. Bir varlığın, teknik açıdan adil değerinin altında işlem görüyor olması için endekslerdeki belirlenmiş değerlere denk düşmesi gerekir. Teknik açıdan oversold teşhisi konulurken, temel analizlere değinilmez.

Bu perspektiften bakabilmek için iki tane önemli göstergeyi ve bu göstergelerin ne anlattıklarını anlayabilmemiz gerekir.

RSI nedir ve  ‘oversold’ tespitinde nasıl kullanılır?

Türkçe karşılığı Göreceli Güç Endeksi olarak bilinen RSI değeri, varlıkların adil değerinin altında olup olmadığını belirlememize yardımcı olan en önemli göstergelerden biridir. Geleneksel borsalarda iki haftalık aralıklar baz alınırken, değerlendirilen zaman aralığı kripto dünyasında değişiklik gösterebilir.

Düşük RSI değerinden bahsedebilmemiz için, göstergemiz, 30 değerinin altında olmalıdır. Böylelikle, teknik oversold teşhisi yapılabilir. Fakat, RSI değeri 30’un altında olan bütün kripto paralar adil değerinin altındadır tespiti son derece yanlış olur. RSI, sadece baz alınan bir göstergedir ve analiste fikir verir. RSI, 30’un altında uzunca süre kalabilir. Bu sebeple, yükseliş işareti için uygun koşulların oluşmasını beklemek daha rasyonel olacaktır.

Yukarıdaki günlük BTC grafiğinde kesik çizgilerle işaretlenmiş sınırlar baz alınan alt ve üst RSI değerleridir. Önceki paragrafta bahsettiğimize paralel olarak, Bitcoin Göreceli Güç Endeksi göstergemizin 30’un altında olduğu yerleri işaretledim. İlk işaretli alan bir önceki boğa piyasasının dip noktalarıdır. İkinci işaretli kısım 2019’da gerçekleşen düzeltme ve üçüncü kısım ise pandemi krizi olarak değerlendirilebilir. Bu noktaların ortak özelliği, Bitcoin’in teknik açıdan “oversold” teşhisi yapılabileceği zaman dilimlerini gösteriyor olmasıdır.

Bollinger Bantları nedir ve ‘oversold’ tespitinde nasıl kullanılır?

Teknik açıdan fiyatlanmanın adil değerinde olup olmadığını tespit edebilmek için kullanılır. Amerikalı analist John Bollinger tarafından bulunmuştur. Bollinger Bantlarının değeri hesaplanırken fiyatın yirmi günlük ortalamasından ve standart sapmasından yararlanılır. Toplamda üç tane bant bulunur ve bunlar kendi aralarında düşük, orta ve yüksek bantlar olarak ayrılır. Eğer güncel fiyat düşük banda yakın seyrediyorsa “oversold” tespiti yapılmasının yolu açılır. Fakat, RSI değerinde olduğu gibi, bu gösterge fikir vermek için kullanılır. Fiyatların yukarı yönlü seyretmesi için beklemek ve fiyatın, Bollinger Bantları ile olan etkileşimini gözlemlemek daha doğru olacaktır.

Sonuç

Yazımızda “oversold” kavramının ne anlama geldiğini teknik ve temel açıdan değerlendirmeye çalıştım. Varlıkların adil değerinde olup olmadığını tespit etmek, yatırımcının, daha akılcı kararlar almasına yardımcı olur. Göstergelerin belirleyici etkisinin bir hayli büyük olmasına rağmen karar verirken bütün ihtimaller göz önünde bulundurulmalıdır. Göstergeleri izlemek ve işaret ettiği noktaları anlamaya çalışmak “oversold” tespiti yapmamızı oldukça kolaylaştırır. Adil fiyatının altında olan her varlığın sert yükseliş sergileyeceği kesin olmadığı gibi adil fiyatının üstünde olan varlıkların da ani düşüş yaşayacağı kesin değildir.

Referanslar

1. https://coinmarketcap.com/alexandria/glossary/oversold
2. https://www.investopedia.com/terms/o/oversold.asp
3. https://medium.com/the-capital/what-is-oversold-3abea2059cc7
4. https://academy.binance.com/en/articles/5-essential-indicators-used-in-technical-analysis