Bitcoin halving’i ile gelecek olan Runes protokolü nedir?

Bitcoin‘de geçen sene çılgınlık seviyesinde ilgi gören Ordinals protokolünün yaratıcısı Casey Rodarmor’un, bu kez eylül ayında duyurduğu ve blog yazısında detaylandırdığı Runes protokolü halving ile resmen başlatılacak.

Rodarmor’un ödül yarılanması ile birlikte başlatma kararı aldığı Runes protokolü basitçe, Bitcoin ağında “değiştirilebilir” token’ların yaratılmasını kolaylaştırmayı amaçlıyor.

Bilindiği üzere, yine Rodarmor’un yarattığı Ordinals, Bitcoin ağında “yazıtlar-inscriptions” olarak da bilinen NFT benzeri, yani “değiştirilemez” token’ların yaratılmasını sağlamıştı. Böylece Bitcoin ağında jpeg tarzı birçok varlık alınıp satılabiliyordu.

“Pokemon gibi görünen token’lardan meme coin’lere…”

Rodarmor, TechCrunch’a verdiği röportajda Ordinals için, “Bitcoin blok zincirinin içini gören bir lens… Bu lens sayesinde uzun otların içinden gözüken pokemon görünümlü satoshi’ler çıkıyor” demişti. Geliştirici, Runes protokolü için ise, “Bu da blok zincirinin içini farklı şekilde gören bir lens ama bu kez meme coin’lerle” dedi.

BRC-20’ler gibi ama…

Runes için, “BRC-20 standardının rakibi” tanımlaması da yapılıyor. Bilindiği üzere Ordinal’ler ya da “yazıtlar”ın aksine, BRC-20’ler değiştirilebilir token’lardan… İşte Runes da, bu BRC-20 tarzı olan değiştirilebilir token’ların Bitcoin ağında daha kolay, farklı ve ucuz şekilde yaratılmasını hedefliyor.

Runes protokolünde yeni token’lar yaratmak için, aynı BRC-20’lerde olduğu gibi, işlem ücretleri için Bitcoin kullanılacak. İki protokol arasındaki ana fark ise Bitcoin’in kendisinde de olduğu gibi Rune protokolünün, UTXO olarak da bilinen “Harcanmamış İşlem Çıktısı” kullanacak olması.

UTXO, bir Bitcoin işleminin ardından geriye kalan küçük sayıda token’lar olarak tanımlanabilir.

Rodarmor, UTXO modelinin çok daha etkin olacağını, çünkü diğer token standartlarında zincir dışı veriye bağımlı birçok durum olduğunu ancak Runes’da ise her şeyin zincir üstü olduğunu ifade ediyor.

Runes protokolünde, token’ı çıkaracak olan kişi, bir işlemde ne kadar token çıkarılabileceğini belirleyebiliyor. Token genel kitleye açılmadan önce, yaratıcı kendisi için de önceden bazı token’ları ayırma hakkına sahip oluyor.

Halving ile birlikte başlatılacak

Rodarmor, Runes protokolünü halving ile birlikte başlatılması için ayarladığını dile getirdi. Yani protokol üzerindeki bazı token’lar, 20 Nisan günü gerçekleşmesi beklenen halving’in ardından hayata geçecekler.

PUPS token bir ayda %2600 arttı

Runes protokolünün duyurulmasından sonra, bu alana ithafen birçok proje çıkarıldı bile… Ancak bunların hepsi yazıtlar ve BRC-20 standardındaydı… Örnek olarak BRC-20 kategorisindeki PUPS token büyük ilgi gördü ve fiyatı son 1 ayda %2600 arttı. Bu token, Runes protokolünün başlatılmasından sonra buraya kaydırılacak ve bu protokolde çalışacak.

NFT pazar yeri olan Magic Eden de Runes ana ağ güncellemesini destekleyeceğini açıkladı.

Ancak şunu belirtmekte fayda var ki, “Runes token’ı” çıkardığını belirten de birçok proje de mevcut. Henüz Runes protokolü başlamadan bu token’ları çıkarmak ise tabii ki mümkün değil…