İlahiyatçı yazar Hayrettin Karaman’ın Bitcoin fetvasına yanıt

Bugün İslam Hukuku Profesörü ve ilahiyatçı yazar Hayrettin Karaman, Yeni Şafak’taki köşe yazısında, bir okurunun sorusu üzerine Bitcoin’in caiz olmadığını yazdı. Karaman, bu konuya ilişkin şöyle açıklama yapıyordu:

“Bu sisteme girmek ve kullanmak, yüksek risk taşıdığı, çok oynak ve kaygan sisteme sahip olduğu, aşırı elektrik israfına sebep olduğu ve hukuki boşluklar nedeniyle hırsızlık gibi suçlara ceza verilememesi, kara para aklamaya açık olması ve dijital para hesap sahibi öldüğünde varislere intikal etmemesi gibi sebeplerden dolayı caiz değildir.”

Buradan görüldüğü üzere Karaman, Bitcoin’in neden caiz olmadığını şu sebeplere dayandırıyor:

1. Yüksek risk taşıyor
2. Çok oynak ve kaygan
3. Elektrik israfına yol açıyor
4. Hukuki boşluklardan dolayı hırsızlık gibi suçlara ceza verilemiyor
5. Kara para aklamaya açık
6. Dijital para, sahibi öldüğünde varislerine intikal ettirilemiyor

Bitcoin’in caiz olduğunu ne savunabilecek konumdayım ne de bu konuda yorum yapabilecek düzeyde derin bir dini bilgiye sahibim ancak Karaman’ın caiz olmadığına ilişkin sıraladığı gerekçelerin yanlışlığını yazabilirim.

Bitcoin’in yüksek risk taşıdığı iddiası kabul edilebilir. Buna bir itirazım olamaz. Bununla beraber, çok oynak olduğu konusunda da aynı fikirdeyim. Diğer maddelerin ise karşısındayım.

O hâlde başlayayım:

“Elektrik israfına yol açıyor”

Aşırı elektrik sarfiyatı meselesi, büyük tartışma konusu. Çünkü, şu anda Bitcoin üretiminde kullanılan enerjinin yüzde 70’inden fazlası yenilenebilir enerji ile gerçekleştiriliyor. Bu, araştırma şirketi CoinShares’ın yakın zaman önce yayınlanan raporunda açıkça ortaya konmuştu. Bitcoin, enerji sarfiyatına yol açtığı şöyle dursun, yenilenebilir enerjinin gelişimine katkı sağlıyor. Nitekim, Bitcoin’de enerjinin yüzde 70’inden fazlası, yenilenebilir enerji ile karşılanmıyor olsa bile bugün mevcut parasal sistemi ayakta tutmak için kullanılan enerji miktarı Bitcoin’in tükettiği enerji miktarından çok daha yüksek.

“Hukuki boşluklardan dolayı hırsızlık gibi suçlara ceza verilemiyor”

Buna en başta bir hukukçu yanıt vermeli fakat ben gözlemlerimden yola çıkarak Bitcoin’de hırsızlık gibi suçlara ceza verilebildiğini söyleyebilirim. Türkiye dahil olmak üzere dünyanın birçok yerinde Bitcoin’le ilgili hırsızlık vakalarına ilişkin sayısız dava görüldü ve bu nedenle birçok kişi hapis yatıyor. Türkiye’de ilk aklıma gelen olaylardan biri, büyük bir borsanın sahibinin çalınan Bitcoin’leri ve bunu çalan suçluların aldığı hapis cezası. Kaldı ki, bugün internette işlenilen birçok suça ve suçluya ceza verilemiyor. Bu durumda internetin de caiz olmadığı söylenebilir mi?

“Kara para aklamaya açık”

Kara para aklamak isteyen biri, bunu kesinlikle kağıt paralarla daha kolay yapacaktır. Bitcoin başta olmak üzere birçok kripto parada işlemler artık izlenebiliyor. Devletler ve özel kurumlar, Bitcoin’de yapılan işlemleri adım adım takip edebiliyorlar. Bu bakımdan düşünüldüğünde, kağıt para daha anonim ve kara para aklamaya daha elverişli. Ayrıca dünya çapında adlarını ezbere bildiğimiz birçok ünlü banka, şimdiye kadar sayısız kara para aklama suçlarına karıştı. Yapılan araştırmalar, Bitcoin’in suç faaliyetlerinde kullanımının tüm işlemlerin yüzde 1’i bile etmediğini gösteriyor. Blockchain analiz şirketi Elliptic, yakın tarihli bir raporunda bunu açıklamıştı.

“Dijital para, varislere intikal ettirilemiyor”

Son olarak dijital para hesap sahibi öldüğünde, oradaki dijital para varislere intikal ettirilebilir. Bu tamamen dijital para sahibinin insiyatifinde olan bir durumdur. İsterse kripto paralarını tuttuğu cüzdanının şifrelerini en yakındaki kişiyle paylaşabilir ve bu kişi hayatını kaybettiğinde yakını, parayı alabilir. Bugün kripto para platformları, ölüm durumunda hesap sahibinin hesabında yer alan kripto paraları varislerine verebiliyorlar. Daha önce yayınladığımız bir haberde belirttiğimiz gibi, Türkiye’de BtcTurk bunu yapıyor.

Sonuç olarak, yukarıda dediğim gibi, dinen Bitcoin’in caiz olup olmadığına karar veremem fakat buradaki caiz olmadığına dönük savunmalar, sağlam temellere oturmuyor.