Kripto sektörü, aradığı Web3 uygulamasını sonunda bulmuş olabilir mi? Birkaç hafta önce piyasaya sürülen bir uygulama, bugünlerde ortalığı adeta kasıp kavuruyor. Öyle ki henüz oldukça yeni olmasına rağmen ödenen günlük toplam işlem ücretleri bakımından Tron, Uniswap ve hatta Bitcoin‘i bile geride bırakmayı başardı. Bu yazıda, bizzat profil oluşturup deneyimlediğimiz Friend Tech’in derinliklerine iniyoruz ve Friend Tech nedir sorusuna cevap buluyoruz.
Friend Tech, kullanıcıların sosyal profillerini token’laştırabildikleri bir Web3 uygulamasıdır. Kullanıcılar, Friend Tech’te profillerini hisselere bölebilir ve bu hisseleri satabilirler. Hisselerinizi alanlar, sizinle sohbet etme imkanına sahip olurlar.
Coinbase’in yakın zaman önce kullanıma sunduğu Base ağında çalışan uygulamada tüm işlemler, ETH ile yapılıyor. Profil oluşturmak için X (eski adıyla Twitter) hesabınızı bağlamanız gerekiyor. Aslında Friend Tech, bir nevi X hesabınızı token’laştırmanızı sağlıyor.
Uygulama, “Racer” takma adını kullanan bir anonim geliştirici tarafından geliştirildi. Racer’ın daha öncesinde TweetDAO ve Stealcam’in kurucusu olduğu biliniyor. Eggs adında bir NFT satan ve NFT’yi alan kişilerin herhangi bir içerik sınırlaması olmadan DAO’nun Twitter hesabından günde bir tweet göndermesine imkan veren TweetDAO, Nisan 2022’de açılmıştı. İlk günlerde iyi bir ivme yakalayan TweetDAO’nun yarattığı heyecan bir süre sonra söndü ve Twitter hesabı da askıya alındı.
Racer, TweetDAO’nun ardından Stealcam’e geçiş yaptı. Geçtiğimiz mart ayında Stealcam’i kurmak için Friend Tech’in de kurucu ortağı olan bir başka anonim geliştiricisi Shrimp ile bir araya geldi.
Stealcam şöyle çalışıyordu: Kullanıcılar, platforma görsel veya video yükleyerek NFT’ye dönüştürüyor, bunlar sahibi hariç bir başkası tarafından tanınmayacak şekilde pikselleştiriliyordu. Böylece kullanıcılar, her işlemde yüzde 10 artan fiyatla birbirlerinden NFT çalmaya teşvik ediliyordu. Yani, NFT’yi satın almadan önce ne olduğunu göremiyordunuz.
Ayrıca bir başkası sizin izniniz olmadan onu alabiliyordu ve bunun için aldığınız fiyatın yüzde 10 fazlasını ödemesi yeterliydi. Stealcam, esasında NFT alım satımını bir sanat hırsızlığı oyununa dönüştüyordu.
Friend Tech’in arka planını anlamak için hem TweetDAO hem de Stealcam’e değinmemek olmazdı. Çünkü Stealcam, mayıs ayında Friend Tech olarak yeniden markalaşacağını duyurdu. Dolayısıyla bugünkü Friend Tech, Stealcam’den doğdu.
Markalaşmanın amacı, kurucularına göre, yeni özelliklerle birlikte daha geniş bir kitlenin ilgisini çekmek, sosyal deneyimi fotoğraflar ve NFT’lerin ötesine taşımaktı. Öte yandan Stealcam de zaten yakaladığı ivmeyi devam ettirememişti. Stealcam, Arbitrum’da inşa edilmişti. Friend Tech’in de öyle olması bekleniyordu fakat karşımıza Coinbase’in yeni ağı Base’de çıktı.
Beta versiyonu ilk kez 10 Ağustos 2023’te kullanıma giren Friend Tech’in ilk 24 saatinde 30 binden fazla işlem gerçekleştirildi.
Friend Tech’in en ilgi çekici yanlarından biri, profil sahibinin hisselerinin her alım satımında yüzde 5 oranında komisyon geliri elde ederek para kazanabilmeleri. Yani Friend Tech’te para kazanmak için hesabınızın olması ve hesabınızın hisselerinin alınıp satılması gerekiyor.
Esasında uygulama, her alım satımda yüzde 10 komisyon kesiyor. Bunun yarısı Friend Tech’e yarısı ise hisseleri alınıp satılan profil sahibine gidiyor. Girişimin gelir modeli temelde bu.
Twitter’da popüler bir hesabın hisseleri, genellikle yüksek oranda alınıp satılıyor ve böylece kısa sürede biriken komisyonlardan iyi bir gelir oluşturmak mümkün oluyor.
Örneğin Twitter’da 183 bin takipçiye sahip, Bankless’ın kurucusu David Hoffman, dün yaptığı bir paylaşıma göre, işlem ücretlerinden şimdiye kadar 3.12 ETH kazandı. Mevcut fiyatlarla 5 bin 200 dolara denk gelen bir miktar… Bir başka örnek, Twitter’da 2.7 milyon takipçisi olan Amerikalı ünlü Youtuber Faze Banks, 3 saatten kısa bir sürede işlem ücretlerinden 20 bin dolar kazanç sağladı. Elde edilen kazançlar, istenildiğinde cüzdana çekilebiliyor.
Kazanç olanağı, işlem ücretleriyle sınırlı değil. Aslında, hissesini satın aldığınız profillerden bir portföy oluşturuyorsunuz. Profillerin değeri arttıkça sizin de portföy değeriniz yükseliyor.
Uygulamada bir de airdrop sekmesi mevcut. Önümüzdeki altı ay boyunca her cuma kullanıcılara puan airdrop’u yapılıyor. Bu şekilde toplamda 100 milyon puan dağıtımı yapılacak ancak bunların nasıl kullanılacağı belirsiz.
Ekip, daha fazla ayrıntı vermeden, puanların uygulama beta testinden çıkıp resmi lansmana geçtiğinde özel bir amacı olacağını belirtiyor. Burada akla ilk gelen ise ileriye dönük olarak bir token çıkarılması halinde bunun puanlara göre erken dönem kullanıcılara dağıtılma ihtimali.
Peki Friend Tech güvenilir mi? Para kazanmak güzel olsa da diğer yandan her şey bu kadar toz pembe değil.
Friend Tech’i kullanabilmek için X hesabınızı bağlamanız ve gerekli uygulama izinlerini vermeniz gerekiyor. Bu erişim izni, Friend Tech’in X hesabınızda sizin adınıza paylaşım yapabilecek kadar geniş. Ancak hesabı oluşturduktan sonra uygulama izinleri kaldırılabilir. Uygulama iznini kaldırdıktan sonra bile Friend Tech sorunsuz bir şekilde çalışıyor, en azından şu an için.
Bir diğer önemli soru işareti, geliştiricilerin kimliklerini gizliyor olmaları. Daha önceki iki girişimlerinin başarısızlıkla sonuçlanması da soru işaretlerini artırıyor. Ayrıca, resmi internet sitesinde dahi, proje hakkında ayrıntılı bilgi almak mümkün değil. Friend Tech’in bir whitepaper’ı bile yok. Buna gizlilik politikası da dahil.
Friend Tech’in çok deneysel bir uygulama olduğunun altını çizmek gerekiyor. Henüz hiçbir şekilde stabil çalışmıyor. Sık sık çöküyor ve mesaj bildirimi gelse de okumak oldukça güç oluyor. Aldığımız bildirimlerin hemen hepsinde gelen mesajları okumak istediğimizde bembeyaz bir ekranla karşılaştık. Friend Tech’in işlevsellik açısından yetersiz olduğunu da not etmek gerekiyor. Elbette uygulamanın henüz beta sürümde yer aldığı da göz önüne alınmalı. İlerleyen dönemde yeni özelliklerin devreye gireceğini öngörmek zor değil. Bu konuda geliştirici ekibin de taahhütleri var.
Girişim, birkaç gün önce kripto alanındaki en büyük yatırım şirketlerinden olan Paradigm’dan yatırım aldı. Resmi olarak açıklanmasa da Friend Tech için değerlemenin 50 milyon dolar olarak belirlendiği iddia ediliyor. Uygulamayı kısa sürede viral hale getiren en önemli gelişme, Paradigm’ın bu yatırımı oldu. Paradigm, yaptığı yatırımla Friend Tech’e yönelik bazı şüpheleri ortadan kaldırdı ve meşruiyet kazandırdı.
Friend Tech’in bir Ponzi olup olmadığı tartışmaya açık bir konu. Uygulama, bazı yönleriyle Ponzi’ye yaklaşıyor. Bazı açılardan da tam manasıyla Ponzi denilemeyeceği iddia edilebilir. Diğer yandan devrimsel bir uygulama olduğunu öne sürmek için de henüz erken.
Ekibin Friend Tech için Ponzi eleştirilerini gölgede bırakacak kullanım alanları yaratması sürdürülebilirliği sağlamak ve “devrimsel” iddialarının altını doldurmak adına kritik olacak.
Sonuç olarak Friend Tech, kesinlikle heyecan verici bir deney. Bununla birlikte özellikle kriptoda yeni girişimlere şüpheyle yaklaşmak olası risklerden korunmak adına oldukça önemli. Uygulamayla ilgili soru işaretlerini dikkate alarak tetikte kalmak en iyi seçenek olur. Merak eden ve dahil olmak isteyenler, gizlilik konusunda alınan risklerin farkında olmalı.
Friend Tech’te hesap oluşturup, kaydolmak için öncelikle davet kodu gerekiyor. Davet kodunu aldıktan sonra izlenecek adımlar şu şekilde:
İşlem tamam, artık kullanmaya başlayabilirsiniz!
Çin'in kriptoya geri döneceği iddialarının ardından bu doğrultuda sinyaller de güçlenmeye başladı. Çin Komünist Partisi'nin…
Ethereum'un ortak kurucusu Vitalik Buterin, cüzdanına gönderilen bazı meme coin'leri satarak 340 bin dolarlık ETH'ye…
Bitcoin'in 2009'da piyasaya sürülmesinden kısa bir süre sonra madencilik yoluyla çıkarılan 3 milyon doların üzerindeki…
Akşam saatlerinde PayPal USD'nin (PYUSD) fiyatında dikkat çekici bir hareketlilik görüldü. OKX borsasında fiyat, dakikalar…
Binance borsası Gerçek Dünya Varlıkları (GDV'ler-RWA'lar) konusunda önemli bir rapor yayımladı. Özellikle BlackRock ve Franklin…
ABD'de tarım dışı istihdam rakamı 254 bin olarak açıklandı. Beklenti 150 bindi. %4.2 olarak beklenen…
Leave a Comment