Kar Payı Nedir? Faiz ile Kar Payı Arasındaki Fark Nedir?

Katılım bankacılığı, yani faizsiz bankacılık, kar ve zararın paylaşıldığı bir sistemdir. Bu sistemde en önemli kavramlardan biri olan “kâr payı”, bir bankanın finansman desteği sağlayarak elde ettiği kazancın, tasarruf sahipleri ile paylaşılmasını ifade eder. Peki, kâr payı nedir, nasıl hesaplanır ve faizden ne şekilde farklılaşır? Bu soruların yanıtlarını sizler için derledik.

Kar Payı Nedir?

Kâr payı, tasarruf sahiplerinden toplanan fonların ticari ve sanayi sektörlerinde değerlendirilmesi sonucu elde edilen kazancın, tasarruf sahiplerine dağıtılmasını ifade eder.

Katılım bankacılığı, kâra dayalı bir sistem olduğu için bankalar; ticaret, ortaklık ve finansal kiralama gibi yöntemlerle tasarruf sahiplerine finansman desteği sağlar.

İşin sonunda ise, elde edilen kâr ve zarar, tasarruf sahipleri ile banka arasında paylaştırılır. Kâr payı oranları, kişinin yatırım miktarına ve birikim hesabının özelliklerine bağlı olarak belirlenir.

Okumadan Geçme! | Yatırım Nedir?

Kar payı nasıl hesaplanır?

Kâr payı hesaplama süreci, mevduat sistemlerinden farklı bir yol izler. Katılım bankalarında, tasarrufun cinsi, vadesi ve finansmanın kullanıldığı alanlar göz önünde bulundurularak bir havuz oluşturulur.

İşlem sonucunda elde edilen kâr ya da zarar, bu havuzda yer alan hesaplara dağıtılır. Kâr payı sisteminde, anapara ve sabit bir getiri taahhüdü bulunmaz. Tasarruf sahibinin kazancı, vade sonunda kesinleşir.

Kar payının detaylıca nasıl hesaplandığına bakacak olursak aşağıdaki adımlardan bahsedebiliriz.

1. Fon Havuzunun Oluşturulması: Katılım bankaları, müşterilerinin yatırdığı parayı genellikle bir havuzda toplar. Havuzdaki paranın türü ve vade süresi gibi faktörler dikkate alınarak fon oluşturulur.
2. Fonların Değerlendirilmesi: Toplanan bu fonlar, çeşitli ticaret ve sanayi projelerine yatırılır. Bu projelerin başarısı, kâr payını doğrudan etkiler.
3. Kâr veya Zararın Dağıtılması: İşletilen projeler sonucunda elde edilen kâr veya zarar, tasarruf sahiplerine ve bankaya dağıtılır. Bu dağıtım, katılım oranlarına göre gerçekleştirilir.

Önemli bir nokta, kâr payı hesaplarken anapara ve sabit bir getiri oranının önceden taahhüt edilmediğidir. Yani, yatırımcının ne kadar kazanacağı yatırımın sonunda belli olur.

Kar Payı ile Faiz Arasındaki Fark Nedir?

Kar payı ile faiz arasındaki farkı açıklamadan önce faiz sisteminden biraz bahsedelim. Faiz, yatırımcının bankaya belirli bir süre boyunca para bırakması karşılığında alacağı belirli bir orandır. Faiz oranları genellikle önceden belirlenir ve bu oranlar vade sonunda yatırımcının elde edeceği net kazancı belirler.

Ancak kar payı sisteminde kâr payı oranı önceden belirlenmez ve yatırımcının kazancı yatırımın sonunda kesinleşir. Ayrıca, kâr payı sisteminde yatırılan paranın ne kadar kazanç getireceği garanti edilmez.

Sonuca bakacak olursak kar payı ile faiz arasında 3 temel farklılık vardır. Kazancın garantisi, risk paylaşımıza ve oranlar diyebiliriz.

1. Kazancın Garanti Edilmesi: Faiz sisteminde, yatırımcıya ödenecek kazanç ve bu kazancın miktarı önceden belirlenir ve garanti edilir. Kâr payı sisteminde ise kazanç önceden belirlenmez ve garanti edilmez. Kazanç, yatırılan paranın değerlendirildiği projenin performansına bağlıdır.
2. Risk Paylaşımı: Faiz sisteminde, herhangi bir zarar durumunda risk banka tarafından karşılanır ve yatırımcının anaparası korunur. Kâr payı sisteminde ise, herhangi bir zarar durumunda bu zarar yatırımcı ile banka arasında paylaşılır.
3. Faiz ve Kâr Payı Oranları: Faiz oranları önceden belirlenirken, kâr payı oranları belirli bir projenin performansına bağlı olarak değişir. Bu nedenle, faiz sisteminde kazanç miktarı belirliyken, kâr payı sisteminde kazanç miktarı belirsizdir.