Ethereum’un kurucularından ve önde gelen geliştiricilerinden Vitalik Buterin, yeni bir yazıda Ethereum’un yapısını 5 yıl gibi bir sürede Bitcoin kadar basit hâle getirmek için sunduğu önerileri sıraladı. Buterin, uzun vadede bu hedefe ulaşmak için protokolde hem konsensüs hem de uygulama (execution) katmanlarında radikal sadeleştirmeler yapmayı öneriyor.
3-Slot Finality ile daha basit konsensüs
Buterin, hâlihazırda “beacon chain” olarak bilinen konsensüs katmanının “3-slot finality” adı verilen yeni bir tasarıma geçmesi gerektiğini ifade ediyor. Ethereum’un kurucu ismine göre bu yaklaşım; slot, epoch ve committee shuffling gibi kavramları ortadan kaldırarak protokolün çok daha basit hâle gelmesini sağlayabilir. Ayrıca Buterin, STARK tabanlı kriptografik kanıtların kullanılmasının toplu imzalama (aggregation) sürecini hem ucuz hem de güvenilir kılacağını belirtiyor.
EVM yerine RISC-V tabanlı yeni bir VM
Buterin, Ethereum’daki yürütme katmanının (EVM) de gereksiz karmaşık olduğuna dikkat çekiyor. 256 bitlik sanal makine mimarisinin eskiden önemli olan bazı kriptografik işlemlere fazlaca yoğunlaştığını, günümüzde ise bunların büyük kısmının kullanılmadığını vurguluyor.
Bunu düzeltmek için ise “orta çaplı” değişiklikler yerine, kökten bir dönüşüm öneriyor: EVM’i tamamen bırakarak RISC-V veya benzeri basit bir mimariye geçmek. Böylece hem akıllı sözleşmelerin performansında 100 katı bulan artış sağlanabileceğini hem de kod yapısının çok daha sade hâle geleceğini belirtiyor.
Geriye dönük uyumluluk: “Onchain Interpreter”
Buterin, mevcut EVM sözleşmelerini “geçmişte bırakmak” yerine, zincir üzerinde bir EVM yorumlayıcı (interpreter) çalıştırılarak geriye dönük uyumluluğun korunabileceğini savunuyor. Bu sayede eski akıllı sözleşmeler çalışmaya devam edecek ancak Ethereum’un ana protokolü doğrudan RISC-V veya benzeri bir minimal VM üzerinden işleyecek.
Standartların birleştirilmesi: Daha az kod, daha az sorun
Buterin, protokolü hem yürütme hem konsensüs katmanında sadeleştirmek için paylaşılmış standartlar kullanmayı öneriyor. Örneğin:
- Tek bir hata düzeltme kodu (erasure code) kullanarak hem veri yayınlama hem veri kullanılabilirlik örneklemesi hem de dağıtık tarihçe saklamada kod yükünü azaltmak,
- Tek bir serileştirme formatı (SSZ) belirleyerek konsensüs, yürütme ve akıllı sözleşme etkileşimlerinde tutarlılık sağlamak,
- Tek bir ağaç yapısı (ikili Merkle ağaçları gibi) kullanarak hem veri doğrulama hem de ZK kanıtlarının oluşturulmasını hızlandırmak,
gibi adımlarla Ethereum’un protokol karmaşıklığının önemli ölçüde azaltılabileceğini düşünüyor.
“Ethereum, Bitcoin kadar basit olabilir”
Buterin, sadeleştirmenin önemini hem güvenlik hem de erişilebilirlik açısından değerlendiriyor. Ona göre, Bitcoin protokolünün güzelliği, tek bir lise öğrencisinin bile rahatça anlayabileceği kadar basit olmasında yatıyor. Ethereum’un da uzun vadede benzer bir basitlik düzeyine ulaşabileceğini öne sürüyor.
Daha Fazlasını Okuyun
