Bir web sitesini barındırırken genellikle Digital Ocean, Google veya Amazon gibi özel bir VPS (Virtual private server) kullanırsınız. Sunucunuzu kurduktan sonra, GoDaddy veya NameCheap aracılığıyla bir alan adı kaydedebilirsiniz. Son adım, DNS kayıtlarınızı, etki alanınızı sunucunuza yönlendirecek şekilde düzenlemektir. Artık alan adınıza giderek web sitenize erişebilirsiniz. Bu klasik bir web sitesini tüm dünyaya açabildiğiniz en bilindik yöntemdir.
Ancak bununla ilgili bir sorun var. VPS’niz sitenizin barındırılmasını kontrol eder ve alan adı hizmeti, alanınızın kontrolünü sağlar. Yani bu hizmetler merkezi yapıdadır. Merkezi yapıların ise bazı sorunları bulunuyor.
Bazı sorular soralım, sonrasında ise cevaplarını arayalım. VPS’niz çökerse veya kullandığınız şirket aniden ülkenizde kara listeye alınırsa ne olur? Ya ICANN etki alanınızı sizden alırsa veya alan adı hizmetiniz kapanırsa?
Bunlar pek olası olmasa da önemlidir ve web sitenizi artık barındıramazsanız veya alanımız elimizden alınırsa ne yapacağımızı düşünmemizi sağlar.
Neyse ki, gelecek için düşünülmüş ve tasarlanmış bir teknoloji bulunmakta. Ona verilen isim ise: IPFS (Gezegenler Arası Dosya Sistemi). Ve ona eşlik eden yardımcı servis ise: ENS (Ethereum Name Service).
[toc]
IPFS nedir?
IPFS, Gezegenler Arası Dosya Sisteminin kısaltmasıdır ve biraz BitTorrent’e benzer, çünkü kullanıcıların yalnızca içeriği almasına değil, aynı zamanda barındırmasına da izin verir.
IPFS, HTTP’nin konum tabanlı sistemi yerine içerik adresli bir sistem kullanarak kalıcı ve dağıtılmış bir web oluşturmayı amaçlamaktadır. Bunun anlamı, bir web sitesini belirli bir sunucuda depolamak yerine, bir web sitesinin her dosyasının çeşitli düğümlere (cihazlara) dağıtılmasıdır.
Çoğumuz HTTP’nin inceliklerini bilmiyoruz, çoğu insanın da IPFS’nin inceliklerini bilmesi gerekmeyecek, bunlar sadece insanların kullanım esnasında neyi kullandıklarını bilecekleri bir terim olacak.
IPFS avantajları
- IOT cihazlarıyla uyumlu.
- DDoS saldırılarına karşı etkilenmeme özelliğine sahip.
- İnternet erişimi stabil olmadığında daha iyi performans ve mevcut olduğunda veri bloklarına çevrim dışı önbellek aracılığıyla erişilmesine izin verir.
- Otomatik sürüm yükseltmesi ve yedeklemelere sahip küresel çapta dosya depolayabilme.
- İçerik dağıtımı için daha az sunucu gerekli.
- İçerikler daha hızlı yüklenebilir ancak aynı zamanda daha fazla bant genişliği kullanır çünkü ağa katkıda bulunmanız gerekir.
- Veriler hash ile eşleştirilerek veri bütünlülüğünün sağlanması.
- Sansüre dayanıklı bir yapıda olması.
- Daha ucuz veya ücretsiz barındırma.
- Verilerin Sonradan Değiştirilemez şeklinde arşivlenmesi.
IPFS dezavantajları
- İçerik adresleme şu anda çok kullanıcı dostu değil.
- Yerleşik aktörler, verilerin kontrolünü bıraktığınızda kontrol kaybını algılayabilir.
- Arama motorlarının iyileştirilmesi gerekiyor, örneğin ipfs-search.com gibi.
- Tarayıcıların iyileştirilmesi gerekiyor, örneğin beakerbrowser.com gibi.
ENS nedir?
ENS, Ethereum adreslerini, içerik hash’lerini ve meta verileri insan tarafından okunabilir adlarla ilişkilendiren blok zincirine dayalı bir adlandırma sistemidir.
Bu, internete bağlı bilgisayarlar için sunucu IP adreslerini bir adla, yani alan adlarıyla ilişkilendiren bir adlandırma sistemi olan DNS’ye benzer.
Bunun anlamı, bir etki alanı (örneğin .ETH, .XYZ ve .LUXE gibi etki alanları) kaydedebileceğiniz ve bu etki alanını bir cüzdan adresine atayabileceğinizdir.
Mesela, 0x0e072296a3a0ae62491b29e8793b726ce7ab68a9 gibi bir cüzdan adresi görmeye alışkın olabilirsiniz ve çoğumuz bunun özellikle akılda kalıcı bir adres olmadığı konusunda hemfikiriz, bunun yerine inc.eth gibi bir alan adı kaydedebilir ve bu cüzdan adresini bu alana atayabilirsiniz.
Ayrıca, Pay.inc.eth gibi bir alt alan adı da oluşturabilir ve isterseniz bu daha akılda kalıcı bir cüzdan adresini kullanabilirsiniz.
Etki alanına bir cüzdan atamanın yanı sıra, bir web sitesi de atayabilmeniz mümkün.
ENS avantajları
- İnsan tarafından okunabilen cüzdan adreslerine izin verir, yani bir alan adına parasal varlık gönderebilirsiniz.
- Swarm ve IPFS içerik hash’lerine kolay erişime izin verebilir.
- ENS, bir dizi akıllı sözleşme olarak Ethereum blok zincirinde çalıştığı için DNS’den daha iyi güvenlik sunar.
- Alt alanlar oluşturabilirsiniz.
- Alanlar ve alt alanlar yeniden satılabilir.
ENS dezavantajları
- DNS’e göre daha karmaşık mimarisi bulunmaktadır.
- Yeni bir servis olmasından dolayı, daha çok kısıtlamalarının bulunması.
- Tüm internet tarayıcıların da desteklenmiyor olması.
Referanslar
[1] https://www.increaseo.com/eth-domains-ipfs
[2] https://docs.ipfs.io/
[3] https://blog.fleek.co/posts/guide-ens-domains-ipfs-ethereum-name-service
[4] https://towardsdatascience.com/decentralizing-your-website-f5bca765f9ed
Daha Fazlasını Okuyun
