Finans dünyası karmaşık ve çeşitli terimlerle dolu. Bu terimlerden biri, birçok ekonomistin ve yatırımcının korktuğu bir durumu ifade eden “stagflasyon”. Peki, stagflasyon nedir ve neden olur? Uzmancoin olarak bu yazımızda stagflasyonu daha yakından inceleyeceğiz ve stagflasyon durumunda neler olduğunu anlamaya çalışacağız.
Stagflasyon nedir?
Stagflasyon, ekonomik durgunluk (stagnation) ve yüksek enflasyonun (inflation) aynı anda yaşandığı bir durumu ifade eder finansal bir terimdir.
Normal finansal ve ekonomik koşular içerisinde, ekonomik durgunluk sırasında enflasyon oranlarının düşmesi beklenir. Ancak stagflasyon durumunda, işsizlik oranları yükselirken, aynı zamanda fiyatlar da artar.
Stagflasyon, genellikle ekonomistlerin ve politika yapıcıların çözüm bulmakta en zorlandığı ekonomik durumlardan birisidir desek yanılıyor olmayız.
Okuma Önerisi | Resesyon Nedir?
Çünkü yüksek işsizlik oranlarının ve yavaş ekonomik büyümenin, aynı anda hızla artan fiyatlarla birleştiği bu döngü, çözüm arayışını zorlaştıran karmaşık bir durumdur.
Diğer yandan bir faktörün düzeltilmesi genellikle diğerini daha da kötüleştirir.
Stagflasyon durumu bir ülkenün ekonomisi için, ekonomi politikalarının çoğunun çelişkili sonuçlar doğurduğu bir durumu işaret eder.
Ekonomideki yavaş büyümeyi hızlandırmak için alınan önlemler, yüksek enflasyonu tetikler ve enflasyonu kontrol altına almak için alınan önlemler de ekonomik büyümeyi yavaşlatır ve işsizlik oranını artırır.
Bu çıkmazdan da göreceğiniz üzere stagflasyon durumunu çözüme kavuşturmak gerçekten zorlu bir yoldur.
Stagflasyon neden olur?
Stagflasyon gibi karmaşık bir durumun ortaya çıkmasının asıl sebepleri arz şoku ve yöneticilerin uygulamaya koyduğu kötü ekonomik politikaları denilebilir.
Arz yönlü şoklar:
Stagflasyonu ortaya çıkaran ilk nedenlerden birisi arz yönlü şoklar diyebiliriz.
Bu, genellikle petrol gibi kritik emtiaların küresel fiyatlarında keskin bir artışı ifade eder. Yüksek petrol fiyatları, tüm işletmelerin maliyetlerini artırır ve bunun sonucunda firmalar bu yüksek maliyeti tüketici fiyatlarına yansıtır ve işçi ücretlerini düşürür veya işten çıkarırlar.
Bu durum, hem enflasyonun hem de işsizliğin yükselmesine yol açar. Düşen reel gelirler, tüketicileri harcamalarını kısmaya ve ekonomik büyümenin yavaşlamasına veya hatta durmasına itebilir.
Mesela İngiltere’nin 2010-2012 yıllarında yaşadığı durum, arz yönlü şokların stagflasyona neden olabileceği konusunda tipik bir örnektir. Yüksek petrol fiyatları, enflasyonu hızla artırmış ve GSYİH büyümesini yavaşlatmıştır.
Kötü ekonomik politikalar
Uygunsuz para ve/veya maliye politikaları stagflasyonun diğer bir ana nedeni olabilir. Örneğin, hükümet, işletmelere uygulanan vergileri artırabilir, asgari ücreti belirgin bir şekilde yükseltebilir ve/veya sosyal harcamaları genişletebilir. İ
şverenler, bu “çifte bela” karşısında, tüketici fiyatlarını yükseltmeyi ve bu şekilde enflasyonu tetiklemeyi seçebilirler.
Alternatif olarak, hükümet veya merkez bankası, tam kapasiteye yakın bir ekonomide faiz oranlarını düşük tutabilir ve böylece tüketici patlamasını tetikleyerek fiyatları yükseltebilir.
Bu durumda, ücret ve fiyat sarmalı adı verilen bir süreç başlar: Fiyatlar yükselir, ücretler artar, ancak üretim düzeyi aynı kalır ve işsizlik artar.
Sonuç olarak, stagflasyonun nedenleri genellikle karmaşıktır ve birden fazla faktörün bir araya gelmesini gerektirir.
Ancak, genel olarak stagflasyon, arz yönlü şoklar ve kötü ekonomik politikaların birleşiminden kaynaklanır.
Stagflasyon olursa ne olur?
Bir ülke ekonomisinde stagflasyon meydana gelirse; yüksek enflasyon, ekonomik durgunluk, işsizlik, döviz kurlarında oynaklık, ülke borsalarının değerinde volatilite veya likidite sıkıntısı ve belirsizlik gibi durumlar olur
Stagflasyon, bir ülke ekonomisi için oldukça problemli bir durumdur ve genellikle ekonomik durgunluk, işsizlikte artış ve yüksek enflasyon oranları ile karakterize edilir. Bir ekonomide stagflasyon meydana geldiğinde genellikle aşağıdaki durumları görürüz:
- Yüksek Enflasyon: Stagflasyonda, enflasyon oranları genellikle yükselir. Bu, mal ve hizmetlerin fiyatlarının genel düzeyinin yükseldiği anlamına gelir. Dolayısıyla, tüketicilerin satın alma gücü azalır ve yaşam maliyeti artar.
- Durgunluk: Stagflasyon ayrıca ekonomik büyümenin yavaşlamasına veya durmasına neden olur. İşletmeler genellikle yatırımlarını azaltır ve üretimlerini kısarlar. Bu durum genellikle ekonomik aktivitede bir düşüşe ve GSYİH’de yavaşlamaya veya düşüşe neden olur.
- İşsizlik: Stagflasyon dönemlerinde genellikle işsizlik oranları artar. İşletmeler maliyetleri karşılamak ve enflasyonla başa çıkmak için genellikle işçi çıkarır. Bu durum işsizlik oranlarını yükseltir ve daha fazla ekonomik belirsizliğe yol açar.
- Yatırım ve Tasarrufların Etkilenmesi: Yüksek enflasyon oranları, yatırımların ve tasarrufların değerini azaltabilir. Ayrıca, faiz oranları genellikle yükselir, bu da borçlanma maliyetlerini artırır ve yatırımı daha pahalı hale getirir.
- Ekonomik Belirsizlik: Stagflasyon genellikle ekonomik belirsizliği artırır. Hem işletmeler hem de tüketiciler genellikle ekonomik durum hakkında belirsiz hissederler, bu da tüketim ve yatırım harcamalarının azalmasına neden olabilir.
Stagflasyon ve enflasyon farkı nedir?
Daha Fazlasını Okuyun
