Piyasalara, altına, gümüşe, iş gücü piyasasına ve daha birçok finansal aktiviteye yön veren Amerika Merkez Bankası veya diğer adıyla FED, dünyanın en çok takip edilen kuruluşlarından birisi. Peki FED faiz artırırsa ne olur? Dolar, altın, Bitcoin FED’in faiz artırımından nasıl etkilenir? Gelin hep birlikte bu soruların cevabını bulalım!
FED’in ne olduğundan, görevlerinden ve bu görevler doğrultusunda neler yapması gerektiğini anlayarak faiz kararlarının ne anlama geldiğini de öğrenelim!
FED Nedir?
Öncelikle FED nedir sorusunu kısaca yanıtlayalım. FED, Amerika Birleşik Devletleri’nin merkez bankasıdır. FED olarak adlandırılan (Federal Reserv System) ABD Merkez Bankası’nın dünyadaki en güçlü finansal kuruluşlardan birisidir. Ve tüm dünyada sıklıkla takip edilen kuruluşlardan birisidir. Yılda 8 kere düzenlenen FOMC toplantıları sonrasında açıklanan kararlar arasında faiz oranları hakkında kararlar da mevcuttur.
Peki FED’in görevleri nelerdir?
- Enflayonu Yönetmek
- Bankacılık Sistemini Denetlemek
- Finansal Sistemin İstikrarını Sağlamak
- Bankacılık Hizmetlerini Sağlamak
Yukarıda da gördüğünüz gibi FED’in oldukça önemli görevleri var. Öyle ki tüm dünyayı ve milyarlarca insanı derinden etkileyebilecek görevler diyebiliriz.
İşte bu görevler doğrultusunda FED, elindeki araçları kullanarak (açık piyasa işlemleri, rezerv faizleri, iskonto oranı ve rezervlere faiz ödenmesi) hedeflerine ulaşmak için gerekli çalışmaları yapar ve gerekli kararları alır.
Bu araçlardan birisi de faiz artırımıdır. Aslında faiz artırımı tek başına yukarıdaki görevlerin amaçlarına ulaşmak için bir araç değildir. Ancak bu amaçlara ulaşmak için kullanılacak araçlardan birisidir. İşte FED de 2022’nin ilk çeyreğinden itibaren yılın belirli dönemlerinde enflasyonu kontrol altına alabilmek için onlarca yıldır alınmayan faiz kararları aldı ve dünyayla paylaştı.
İlginizi Çekebilir | 2023 FED Toplantı Tarihleri
Faiz Nedir?
Faiz oranları aslında bir paranın ne kadar pahalı ya da ucuz olduğunu gösteren bir değerdir diyebiliriz. Faiz oranlarının etkisi herkes için geçerlidir. Çünkü ekonomi politikaları; bankalar, kişiler, esnaf ve diğer tüm alanlarla ilgilidir ve ekonominin çarkları birbirine bağlantılıdır.
Faiz oranı artırıldığında, bankalardan çekilen kredinin veya borç paranın geri ödemesinin daha fazla olacağı anlamına gelmektedir. Yani bankadan 100 TL borç para alırken geri ödemesini 110 TL’den yaptığınızı düşünün.
Daha sonra faiz artırımı sonrasında güncellenen oranlar ile birlikte 100 TL kredinin geri ödemesinin 120 TL olduğunu görebilirsiniz. Yani borçlanmak faiz artırımları sonrasında daha fazla ödemeyi de beraberinde getiriyor.
Bununla birlikte vatandaşlar ve şirketler borçlanmanın ve kredi kullanmanın daha maliyetli duruma geldiğini gördüğü için harcamalarını azaltmaya yönelebilirler. İşte bu durumda harcamalar azalır ve bu azalma ilişkili olan tüm sektörlere yayılabilir.
Biraz daha derine gittiğimizde faiz yükseltme kararı sonrası paranın değeri artacağı için şirketlerin iş gücüne yapacağı yatırım azalabilir veya işten çıkartmalar gözlenebilir. Bunun örneğini 2022’de Amerika’da sert bir şekilde gördük ve 2023’de de birçok kurumsal şirket binlerce çalışanını işten çıkarmak zorunda kaldı.
Yani basit bir tanımla faizin para biriminin değeri olarak tanımlayabiliriz.
Faiz Artırımı Ne Demek ve Ne İşe Yarar?
Bir önceki başlıkta faizin ne olduğunu anlatmaya çalıştık. Peki faiz artırımı ne işe yarıyor?
2020 Covid-19 pandemisinin tüm dünyada korku salması ve kapanmaların meydana gelmesiyle birlikte FED ekonomi aktivitelerinin teşvik edilmesi ve devamı için şok faiz hamleleriyle, faiz oranlarına 0’a çekti.
Bu durumla birlikte parasal genişlemeye ve büyümeye giden FED, varlık alımlarını hızlandırdı ve piyasayı destekleyici hareketlerde bulundu.
Bu gibi örnekleri diğer merkez bankalarında da gördük.
Bu ani kararlarla birlikte, NASDAQ, New York borsası, altın, gümüş, Bitcoin ve birçok finansal enstrümanın değeri ciddi yükselişler kaydetti.
Elbette parasal genişleme sonrasında enflasyon kaçınılmaz hale geldi ve FED, belirlediği enflasyon hedefinden uzakta olduğuna karar verdi.
Belirtmeden geçmeyelim bahsettiğimiz bu dönemde ABD’de son 40 yılın en yüksek enflasyon oranı görüldü.
Bu doğrultuda FED de gerekli adımları atarak piyasayı soğutmaya ve ekonomik aktiviyi yavaşlatmak için faiz arttırımı, varlık alımlarının azaltılması ve bitirilmesi, bilançoda daralma gibi araçları kullanarak enflasyonu düşürmeye çalıştı.
Yani sonuç olarak faiz artırımı kripto paralar, hisse senedi piyasası ve diğer yatırım araçlarının bir kısmı için fiyat bazında kötü etkiye sahip olsa da sürekli yükselen enflasyonun dizginlenmesi için gerekli bir adımdı.
FED Faiz Artırırsa Dolar Ne Olur
FED faiz artırırsa bu genel olarak doların değerinin artacağı olarak yorumlanır. Sonuç olarak baktığımızda FED Amerika’nın resmi bir kurumu ve USD’den sorumlu. Burdan da anlaşılacağı üzere FED faiz artırırsa dolar güçlü bir konuma gelir.
Bunlarla birlikte FED’in faiz söylemleri sonucunda DXY, yani dolar endeksi de yükselişe geçti. DXY milyonlarca kişi tarafından takip edilen en önemli gösterlerden birisidir. Daha fazla bilgi için DXY nedir?
Ancak FED’in kararları sonucunda EURO bölgesinde de ciddi oynaklıklar meydana geldi. 2022 yılında FED’in faiz oranlarını yukarı çekmesiyle birlikte EURO ve POUND gibi majör para birimleri dolar karşısında değerini koruyamadı. Yani FED’in faiz artırması sonucunda dolar yükseldi.
Ancak Türkiye’de izlenen ekonomi politikasının daha farklı olması sebebiyle son birkaç aydır %3’lük bir fiyat aralığında gittiğini söyleyebiliriz.
Ancak EUR/USD paritesine bakacak olursak FED’in sıkı para politikası ve faiz oranlarını yükseltmesi sonucunda ve elbette diğer ekonomik faaliyetler sonucunda EUR/USD paritesi %22 oranında düşüş gördü.
FED Faiz Artırırsa Bitcoin Ne Olur?
Son dönemlerde kripto para yatırımcılarının en çok merak ettiği ve takip ettiği konulardan birisi de elbette FED politikaları diyebiliriz. Uzun zamandır S&P500 ve NASDAQ endeksi ile korele bir şekilde ilerleyen Bitcoin FED’in faiz kararları sonrasında ciddi bir düşüş yaşadı.
Elbette kripto para dünyasında farklı olaylar da meydana geldi. Ancak FED’in 2022’nin ortalarında aldığı sert faiz adımlarıyla birlikte Bitcoin %77,65 oranında düştü.
Doğal olarak burdan FED faiz artırırsa Bitcoin ne olur sorusuna cevap bulmak mümkün. Gördüğünüz üzere FED’in faiz kararları sonucunda ekonomik daralmayla birlikte Bitcoin düştü.
Bununla birlikte FED faiz oranlarını düşürürse ve parasal genişlemeye giderse tam tersi senaryolar da gerçekleşebilir. Mesesla Uzmancoin’in 16 Mart 2022 tarihinde yayınladığı Fed, faiz oranlarını sıfırladı, Bitcoin yükselişe geçti haberi buna iyi bir örnektir.
Pandemi süresi boyunca ekonominin çarklarının dönmesi için faiz oranlarını düşürerek ekonomiyi ve hisse senetlerini ve Bitcoin’i canlandıracak kararlar alan FED, zamanı gelince tam tersi kararlar alarak enflasyonu dizginleyecek politikalara dönüş yaptı.
Fed Faiz Artırırsa Altın Ne Olur?
FED faiz artırırsa yukarıdaki sebeplerden ötürü altın fiyatlarında düşüş görülür. Mantık çerçevesinde incelediğimizde faiz artırımı soncunda doların değer kazanacağını biliyoruz. Yani faiz artırımı doları güçlendirecek bir hamle.
Bu hamle doğrultusunda da güçlenen doların alım gücünün artması beklenmektedir. Yani faiz artırımından önce 1 dolar ile 1 gram altın alınıyorsa bu kararlardan sonra 1 dolar ile 1,25 gram altın alınabilir.
Daha Fazlasını Okuyun
