Birçoğu Bitcoin’i tarihin en büyük balonu olarak gördü ama onları kim suçlayabilir ki? 2010’da 0.06 dolar olan 2017’de ise 20 bin dolara fırlayan ve herkesi şaşkına çeviren kripto paranın bugünlerde yeni bir boğa yürüyüşüne hazırlanması ve hala hayatta olması onun eleştirilmesine devam edilmesini sağlıyor.
Eleştirmenlerin Bitcoin‘e endişeyle bakmalarının ve onun hakkında şüphe uyandırmalarının sebebi ise insanların, bazılarının hareketlerini görmesini engellemek olabilir. Örnek olarak G-7 ülkeleri arasında en güçlü konuma sahip olan ABD’nin şu an çok ciddi bir borç sorunu mevcut.
Bir kripto para alım-satım sitesi baş yöneticisi ise Twitter’da yaptığı yorumla bu soruna değinerek insanların “gözünü açmak” istedi. Konu, Amerikan Federal borcu. Yani devletin borcu.
ShapeShift CEO’su: Amerikan Devlet Borcu “Büyük aptal teorisinin” en büyük örneği
Bu tür bir balonda alıcılar fiyatın gelecekte yükseleceğine inanarak malı satın alırlar, diğerleri ise bir an önce o malı alabilmek için mücadele ederler. Buna genelde “Büyük aptal teorisi” denir ve buradaki fikir yüksek fiyatlardan mutlaka o malın bir gün başkaları tarafından alınacağıdır.
Dot Com balonu ve Bitcoin’in 20 bin dolara fırlaması bu örneğin gerçekte yaşandığının göstergesi oldu. Ancak bu balonlar ABD Federal borcu göz önüne alındığında sönük kalıyor. ShapeShift’in yönetim kurulu başkanı Erik Voorhees, ABD hükumetinin dev borcunu açığa çıkarmak için Twitter’da yazdı ve bunu “dünyanın en büyük mali balonu” olarak nitelendirdi.
ShapeShift’in baş yöneticisine göre, ABD Hükumet borcu çok büyük bir balon çünkü rakam kat be kat yükseliyor. Devletin insanlara geri ödeme yapabileceğinden kimse emin olmamasına rağmen halkın bu borca ortak olması tavsiyeleri veriliyor.
Kimse ABD hükumetinin iflas edeceğini ya da borcunu ödeyemeyeceğini düşünmüyor. Çünkü borcunu ödemek için istediği kadar dolar basabilir. Ekonomik anlamda buna Modern Para Teorisi ( Modern Monetary Theory – MMT) deniyor ve bu sistem politikacılara daha fazla borç para aldırıyor.
MMT Mali sorumsuzluğu artırıyor
Ağustos ayında Senato, borç tavan rakamını 2020 yılına kadar askıya alan tasarıyı geçirdi. Bu, ABD hükümetinin sınırsız miktarda Hazine bonosu çıkarabileceği anlamına geliyor. Bu devletin borcunu daha da artıracak. MMT’yi savunanlara göre ise bu bir sorun teşkil etmeyecek çünkü ABD istediği kadar dolar basabilir ve insanlar devlet tahvili almaya istekli olduğu sürece borç biriktirmeye devam edebilir.
Bu uygulama yüzünden devlet borcu gayrisafi yurtiçi hasıla yüzdesi açısından 2018 yılında yüzde 104 arttı. Bu da 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek rakam.
Şu anki seviyelere bakıldığında bu politika daha fazla devam edemeyecek gibi gözüküyor. Dünya bankasının yaptığı bir çalışmaya göre, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla oranı açısından borcu yüzde 77’den fazla artan ülkeler, ekonomik büyüme açısından eksiye gidiyor. Ayrıca yüzde 77’yi geçen her rakam bir yük yaratıyor ve ekonomik kazançlarda yüzde 1.7’ye mâl oluyor. GSYH yönünden borç seviyelerine bakıldığında, rakamlar doğru gözüküyor ve ekonomik büyümede ABD, yüzde 45.9’luk bir darbe oluyor.
Ikigai’nin üst düzey bir araştırmacısı olan Hans, yaptığı açıklamada daha fazla borç almanın bir devlet sorumsuzluğu olduğu yorumunu yaptı.
Hans, “Dünyanın en büyük para birimine sahip olduğumuz için değersizleşinceye kadar bu parayı basabiliriz” diyor.
Hans ayrıca, “Paramızın ayrıcalığını kötüye kullanıyoruz. Politik veya finansal irade eksik kalıyor. Bunun içten içe kaynayan ve aslında kimsenin ilgilenmek istemediği bir sorun olduğunu unutuyoruz” şeklinde konuştu.
ABD’de insanlar hazine tahvili almak için zorlanıyor. Bu da kimsenin şu anda bu sorunla uğraşmamasına ve bu konuda istekli olmamasına sebep oluyor. Bu yüzden Erik Voorhees bunu “büyük aptal teorisinin en güçlü örneği” olarak görüyor.
Daha Fazlasını Okuyun
